Μάραθος

Μάραθος

Περιγραφή
Ο Μάραθος ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδανθών (Umpelliferae) και άλλες ονομασίες είναι Μάραθρο, Αγριομάραθο, Αμαραθιά. Είναι φυτό πολυετές που φτάνει τα 2μ. σε ύψος. Η ρίζα του είναι σαρκώδης σαν του καρότου από την οποία βγαίνει ένας όρθιος βλαστός, αυλακωτός με μπλε ζώνες. Ρίχνει τα βαθυπράσινα φύλλα του, που ξαναβγαίνουν με τις πρώτες βροχές. Έχουν μακριούς μίσχους, είναι σύνθετα, πετροσχιδή και μοιάζουν με του Άνηθου. Τα πολλά μικρά κίτρινα άνθη του βγαίνουν σε ταξιανθίες το καλοκαίρι, πάνω σε μακριούς ανθοφόρους βλαστούς. Οι σπόροι του ωριμάζουν το φθινόπωρο και είναι μακρόστενοι, κυρτοί, με πέντε πλευρές και χρώμα συνήθως καστανό. Οι κύριες χρήσεις του φυτού είναι στη μαγειρική και ζαχαροπλαστική, την αρωματοποιία και την οινοπνευματοποιία. Από το μάραθο επίσης παρασκευάζονται φάρμακα όπως σιρόπια, ενώ χρησιμοποιείται και ως μέσο για να διευκολύνεται η έκκριση γάλατος. Από τους σπόρους του μάραθου, που έχουν καυστική γεύση, όπως αυτή του άνηθου, φτιάχνεται αιθέριο έλαιο (μαραθέλαιο). Η ποικιλία αζορικό είναι εδώδιμη και οι σαρκώδεις κολεοί των φύλλων του χρησιμοποιούνται ως λαχανικό (φοινόκιο).

Συστατικά στοιχεία
Ο μάραθος είναι ένα φυτό πλούσιο σε βιταμίνη C, σε ασβέστιο, σε κάλιο, σε φώσφορο και σε μαγνήσιο.

Ιστορικά στοιχεία
Παλιά οι Κινέζοι και οι Ινδοί θεωρούσαν το μάραθο αντίδοτο για τα δαγκώματα των φιδιών και των σκορπιών αλλά και ως θεραπευτικό μετά τη λήψη δηλητηριωδών μανιταριών. Οι Αρχαίοι Έλληνες το έλεγαν «μάραθρον» και το θεωρούσαν σύμβολο επιτυχίας και νίκης αλλά και απαραίτητο θεραπευτικό υλικό, ενώ πιστεύεται ότι το αιθέριο έλαιο που κρύβουν οι σπόροι του μάραθου αυξάνει, αν προστεθεί σε φαγητά ή ροφήματα, την ερωτική επιθυμία. Φαίνεται ότι οφείλει τ’ όνομά του στη μνήμη της νίκης κατά των Περσών στο Μαραθώνα το 490 π.Χ. Ο Διοσκουρίδης περιέγραφε και τη διουρητική ιδιότητα του μάραθου για όσους ουρούν σταγόνα σταγόνα και επίσης ανέφερε ότι «Όταν πίνεται με κρύο νερό μαλακώνει τη δυσφορία και τη θερμότητα του στομάχου».  Ο Πλίνιος, ο οποίος του έδωσε την ονομασία «Foeniculum», το αναφέρει σε συνταγές του με περισσότερες από 20 ενδείξεις, ενώ πίστευε ότι τα φίδια έτρωγαν μάραθο για ν’ αλλάζουν δέρμα. Επίσης, οι Ρωμαίοι αρτοποιοί το χρησιμοποιούσαν ως βασικό γλυκαντικό της ζύμης. Επιπλέον, ο αυτοκράτορας της Γαλλίας, Καρλομάγνος (742-814), με διαταγή του έδωσε τη δεισιδαιμονική διάσταση του μάραθου. Επέβαλε την υποχρεωτική του φύτευση επέιδή πίστευε ότι ο μάραθος, έδιωχνε τα κακά πνεύματα. Τέλος, το 10ο αιώνα συνδέθηκε με τη μαγεία, ενώ το Μεσαίωνα είχε συνδεθεί με το αδυνάτισμα, γιατί πιστευόταν ότι οι σπόροι του έκοβαν την όρεξη.

Θεραπευτικές ιδιότητες
Οι θεραπευτικές του ιδιότητες είναι αναρίθμητες. Βοηθά στην πέψη και χτυπά αποτελεσματικά τα αέρια των εντέρων. Ο μάραθος, λόγω του άναρχου τρόπου φύτευσής του (όπου βρει δηλαδή), έχει βαφτίσει πάμπολλες περιοχές της Ελλάδας, όπως Μαραθόκαμπος, Μαραθοβούνι, Μαραθιές, φυσικά Μαραθώνας και πάρα πολλές άλλες. Επίσης, βοηθά σε κάθε δίαιτα και καταπολεμά την κακοσμία του στόματος.
Στη φαρμακευτική χρησιμοποιείται για τον πόνο των ματιών, της κυστίτιδας, των αρθριτικών. Προφυλάσσει από τη γρίπη, το βήχα, τον κοκίτη, το άσθμα, τις στομαχικές διαταραχές, τη ναυτία, τους κοιλιακούς πόνους των παιδιών. Οι σπόροι του μπορούν ν’ αρωματίζουν το νερό που δίνουν στα μωρά και τα βοηθά στην πέψη. Είναι ευεργετικός στα μαλλιά και αντιρυτιδικός. Λέγεται ότι αυξάνει το γάλα στις θηλάζουσες μητέρες, ενώ χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό και τον αρωματισμό του στόματος. Το αιθέριο έλαιο των σπόρων του, που περιέχει 6% αιθέρια έλαια ανηθόλης και μαραθόλης, χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, ποτοποιεία (ιδιαίτερα σε λικέρ όπως στο Αψέντι των Άλπεων) και στη βιομηχανία καλλυντικών.
Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε ότι ο μάραθος συνιστάται για τις φλεγμονές της αναπνευστικής οδού και τα γαστρεντερικά ενοχλήματα και επιπλέον οι καρποί και το έλαιό του έχουν σπασμολυτική και ηρεμιστική δράση αφού καταπολεμούν τα βακτήρια και τους ιούς.

Παρασκευή
1 κουτάλια φαγητού από τριμμένο μάραθο (ή μια πρέζα άτριφτου) ζεματιέται με 1 ποτήρι βραστό νερό σ’ ένα σκεπασμένο δοχείο, αφήνεται για 10-15 λεπτά και στραγγίζεται πριν από την χρήση.

Παρενέργειες
Δεν έχουν αναφερθεί. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα βότανα είναι φάρμακα και πρέπει να αντιμετωπίζονται έτσι.

Related posts

Τα 4 βότανα που κάνουν θαύματα στη δυσπεψία σου. Αντίο βαρυστομαχιά

Leave a Comment