Ψυχωσικές διαταραχές

Ψυχωσικές διαταραχές

Με τον όρο Ψυχωσικές Διαταραχές, αναφερόμαστε στις διαταραχές εκείνες στα πλαίσια των οποίων μπορούν να εμφανιστούν ψυχωτικά συμπτώματα. Αναφορικά με την ψύχωση δεν υπάρχει κάποιος κοινά αποδεκτός ορισμός,που να ικανοποιεί όλους τους κλινικούς. Πρακτικά, όμως η ψύχωση μπορεί να ορισθεί η αδυναμία διάκρισης ανάμεσα στο τί είναι πραγματικό και τί όχι, ακόμα κι αν οι αποδείξεις που αντλούνται από την πραγματικότητα είναι ξεκάθαρες. Με άλλα λόγια το ψυχωτικό άτομο δεν μπορεί να ελέγξει την πραγματικότητα. Έχει χάσει την αίσθηση των ορίων ανάμεσα στο τί προέρχεται από το μυαλό και τί από τον εξωτερικό κόσμο. Στον κάπως στενό ορισμό, που δόσαμε για την ψύχωση περιλαμβάνονται λανθασμένες ιδέες, που καλούνται παραληρητικές ιδέες π.χ ότι ξένες δυνάμεις κατασκοπεύουν το μυαλό του ασθενούς, μπορούν να διαβάσουν τη σκέψη του ή του μεταφέρουν ιδέες, που δεν είναι δικές του. Επιπλέον, παθογνωμονικό της ψύχωσης είναι οι ψευδαισθήσεις, οι οποίες είναι εσφαλμένες αντιλήψεις, δηλαδή είναι εσωτερικά ερεθίσματα (π.χ κάποια φωνή, που μιλά στον ασθενή), τα οποία λανθασμένα αποδίδονται σε εξωτερική πηγή. Είναι σημαντικό επίσης να αναφέρουμε ότι με την ψύχωση συνδέονται αρκετές φορές και παράξενοι τρόποι συμπεριφοράς, ομιλίας και εμφάνισης. Η ψύχωση δεν είναι μία ασθένεια. Αποτελεί σύμπτωμα διάφορων διαταραχών. Άλλες από τις διαταραχές αυτές εξ’ορισμού περιλαμβάνουν ψυχωτική συμπτωματολογία, π.χ η σχιζοφρένεια και άλλες μπορούν να περιλαμβάνουν, μπορεί και όχι π.χ η κατάθλιψη.

Τα αίτια των ψυχωσικών διαταραχών είναι ποικίλα και διαφορετικά για την κάθε διαταραχή. Επιπλέον σε μεγάλο βαθμό δεν έχουν διευκρινιστεί και απλά υπάρχουν υποθέσεις γι αυτά. Θα αναφέρουμε σε γενικές γραμμές κάποιους παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί:

* Κληρονομικοί ή γενετικοί

* Περιβαλλοντικοί, π.χ οικογενειακές δομές-σχέσεις των μελών της οικογένειας

* Ιογενείς-Περιγεννητικοί: π.χ φαίνεται να υπάρχει κάποια συσχέτιση ανάμεσα στη σχιζοφρένεια και τη γέννηση κατά τους χειμερινούς μήνες, όπως και ανάμεσα στη σχιζοφρένεια και τις περιγεννητικές επιπλοκές

* Ενδοκρινικοί-Νευροχημικοί: Διαταραχή των νευροδιαβιβαστικών συστημάτων, κυρίως του ντοπαμινεργικού και δευτερευόντως των υπολοίπων (νοραδρενεργικού, σεροτονινεργικού κ.α)

* Δομικές εγκεφαλικές βλάβες: π.χ διεύρυνση των κοιλιών του εγκεφάλου, διεύρυνση των αυλάκων, παρεγκεφαλιδική ατροφία κ.α.

Βέβαια για την αιτιολογία των ψυχωτικών διαταραχών υπάρχουν και οι ψυχογενετικές απόψεις, που περιλαμβάνουν την ψυχαναλυτική προσέγγιση, την συμπεριφορική προσεγγιση, τις απόψεις της διαταραγμένης ενδοοικογενειακής επικοινωνίας κ.α. Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ψυχωτικά συμπτώματα μπορούν να αναπτυχθούν στο πλαίσιο μιας άλλης ιατρικής κατάστασης: π.χ νεοπλασμάτων, κροταφικής επιληψίας, ημικρανίας, λοιμώξεων του κεντρικού νευρικού συστήματος, υπογλυκαιμίας, υπέρ-ή υποθυρεοειδισμού, υπερκαπνίας κ.α). Επίσης ψυχωτική διαταραχή μπορεί να προκληθεί από ουσίες, είτε κατά την τοξίκωση από αυτές, είτε κατά τη διάρκεια του στερητικού συνδρόμου από αυτές. Τέτοιες ουσίες είναι: το αλκοόλ, οι αμφεταμίνες, η κοκαϊνη, η κάνναβη, τα αγχολυτικά, τα υπνωτικά κ.α. Επιπλέον φάρμακα και τοξίνες μπορούν να προκαλέσουν αυτή τη διαταραχή. Τέτοια είναι: αναισθητικά, αναλγητικά,  αντιχολινεργικά, αντιπαρκινσονικά, οργανοφωσφορικά εντομοκτόνα, μπογιές κ.α. Όπως ήδη αναφέρθηκε η ψύχωση περιλαμβάνει λανθασμένες ιδέες ή αντιλήψεις (τις  παραληρητικές ιδέες ή τις ψευδαισθήσεις), που αφορούν τον ίδιο τον ασθενή ή τον κόσμο και οι οποίες δεν αλλάζουν ,ακόμα κι όταν υπάρχουν αποδείξεις.

Στις ψυχωτικές διαταραχές υπάγονται:

* Η σχιζοφρένεια,η οποία μελετάται ξεχωριστά.

* Η σχιζοσυναισθηματική διαταραχή, στην οποία σαφή σχιζοφρενικά και σαφή συναισθηματικά στοιχεία (κατάθλιψη, μανία ή μεικτά) συνυπάρχουν ταυτόχρονα σε κάποια φάση της διαδρομής της νόσου.

* Η παραληρητική διαταραχή. Η διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη παραληρητικών ιδεών, όχι αλλόκοτων, αλλά ευλογοφανών, δηλαδή περιλαμβάνουν καταστάσεις, που απαντώται στην καθημερινή ζωή, όπως π.χ το να νοιώσει το άτομο ότι το παρακολουθούν, ότι αναδίδει μια άσχημη μυρωδιά, ότι τον αγαπούν από απόσταση, ότι έχει μια ασθένεια κ.α. Σπάνια μπορεί να ανευρεθούν ψευδαισθήσεις, οι οποίες είναι σύντονες προς το παραλήρημα. Συνήθως ο ασθενής διατηρεί καλή λειτουργικότητα, καλή συναισθηματική επαφή και δεν υπάρχει ιδιαίτερη αποδιοργάνωση στη συμπεριφορά του.

* Η ψυχωτική διαταραχή, η οφειλόμενη σε γενική ιατρική κατάσταση.

* Η ψυχωτική διαταραχή, η προκαλούμενη από ουσίες.

* Επιπροσθέτως, ψυχωτικά συμπτώματα εμφανίζονται και σε άλλες διαταραχές π.χ στην άνοια τύπου Alzheimer, στη μείζονα καταθλιπτική διαταραχή με ψυχωτικά στοιχεία κ.α

H θεραπεία, που επιλέγουμε εξαρτάται από την υποκείμενη διαταραχή. Σε γενικές γραμμές, χρησιμοποιούνται:

1) σωματικές θεραπείες, που περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο αντιψυχωσικά φάρμακα. Επιπλέον μπορούν επικουρικά να χρησιμοποιηθούν βενζοδιαζεπίνες, λίθιο,  αντικαταθλιπτικά. Επιπλέον στις σωματικές θεραπείες ανήκει και η ηλεκτροσπασμοθεραπεία.

2) ψυχοκοινωνικές θεραπείες (που έχουν σαν στόχο την καλύτερη δυνατή λειτουργικότητα του ασθενούς). Τέτοιες είναι: η θεραπεία περιβάλλοντος, οι δημιουργικές θεραπείες, η εργοθεραπεία, η εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων κ.α

3) ψυχοθεραπεία π.χ υποστηρικτική ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία.κ.α.

4) Όταν τα ψυχωτικά συμπτώματα οφείλονται σε κάποια άλλη υποκείμενη αιτία π.χ ουσίες ή κάποια γενική ιατρική κατάσταση, προσπαθούμε να θεραπεύσουμε ή να αναστρέψουμε την υποκείμενη αιτία.

Leave a Comment