Περιγραφή
Το Σέλινο (επιστ. Σέλινον το βαρύοσμον, Apium graveolens) είναι διετές, ιθαγενές φυτό του γένους Σέλινον (Apium) της οικογένειας των Σελινοειδών (Apiaceae) (συν. Σκιαδοφόρων (Umbelliferae)). Είναι γνωστό από τα αρχαία χρόνια όταν Έλληνες και Ρωμαίοι το χρησιμοποιούσαν στη μαγειρική και οι Κινέζοι για φάρμακο. Επίσης, είναι γνωστό το γεγονός ότι οι αρχαίοι Έλληνες έβαζαν στα κεφάλια τους στεφάνια από σέλινο για να μην τους πιάνει το ποτό. Το ίδιο στεφάνι φοραγαν και κατά τη διάρκεια του πένθους ενώ επίσης το σέλινο, από τότε, το χρησιμοποιούσαν και στο φαγητό. Είναι ένα έντονα αρωματικό φυτό, με σκληρό βλαστό, ρίζες σαρκώδεις και ινώδεις, φύλλα με διαιρεμένο έλασμα, οι μίσχοι κυρτωμένοι δημιουργούν αυλάκι. Το ύψος του φτάνει τα 90 εκατοστά και τα σπόρια του είναι αρωματικά, με ίδιο άρωμα με αυτό του φυτού αλλά με πικρότερη και πιο καυστική γεύση. Πολλαπλασιάζεται με σπορά σε θερμοκήπια ή ειδικά σπορεία και στη συνέχεια μεταφυτεύεται σε μικρά σακουλάκια αφού περάσουν 5-7 εβδομάδες. Όταν το ύψος των φυταρίων φτάσει τα 20 εκατοστά περίπου τότε φυτεύονται στην τελική τους θέση. Οι απαιτήσεις σε νερό είναι μεγάλες και το τακτικό πότισμα είναι απαραίτητο ενώ η λίπανση του εδάφους είναι αναγκαία και πρέπει να γίνεται είτε με κοπριά είτε με ειδικά λιπάσματα. Το έντονο άρωμα που έχει το σέλινο οφείλεται σε αιθέριο έλαιο που δίνει στο φυτό ορεκτικές, χωνευτικές και τονωτικές ιδιότητες.
Που φύεται
Σε όλες τις παραθαλάσσιες χώρες με εύκρατο ή ζεστό κλίμα.
Μέρος που χρησιμοποιούμε
Φύλλα, σπόροι, ρίζες.
Συστατικά στοιχεία
Το σέλινο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες όπως, φλαβονοειδή, τανίνες, πτητικά έλαια, αλκαλοειδή, στερόλες και τριτερπένια. Επίσης είναι πλούσιο σε σίδηρο, ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο, κάλιο και νάτριο. Επίσης, περιέχει τις εξής βιταμίνες: A, B1, B2, C και Κ. Τέλος, περιέχει φολικό οξύ και μια ορμόνη ανάλογη με τις ιδιότητες της ινσουλίνης. Όλες οι παραπάνω ουσίες καταλαβαίνουμε πόσο απαραίτητες είναι στον οργανισμό μας και πόσο δυναμώνουν την άμυνα του.
Ιστορικά στοιχεία
Το σέλινο ήταν γνωστό στην αρχαία Ρώμη και η αρχαία Ελλάδα, τόσο ως καρύκευμα για τα τρόφιμα, και στο σχέδιο θεραπείας. Αναφορές στο σέλινο συναντάμε από τον Όμηρο, τον Πλούταρχο, τον Πίνδαρο, το Θεόφραστο, τον Πλίνιο και τον Διοσκουρίδη. Στην αρχαία Ελλάδα το συναντάμε και με τα ονόματα “Σελινούς” ή “Σέλινος”. Τέλος, το σέλινο για τους Αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους ήταν φυτό ιερό.
Θεραπευτικές ιδιότητες
Το σέλινο, πλούσιο σε ποικιλία βιταμινών και χρήσιμα άλατα, είναι ευεργετικό για τον οργανισμό και έχει αναγνωρισμένες διουρητικές ιδιότητες. Το σέλινο αποτελεί ένα βότανο με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση καθώς είναι καλή πηγή βιταμίνης C και μιας κατηγορίας φλαβονοειδών που λέγονται κουμαρίνες. Τα φλαβονοειδή αυτά, στα οποία αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό το χαρακτηριστικό του άρωμα σχετίζονται με ισχυρή δράση κατά των επικίνδυνων ελευθέρων ριζών δρώντας προστατευτικά εναντίον της εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου. Παράλληλα, η δράση τους αυτή τα καθιστά πολύτιμους συμμάχους για την καλή λειτουργία της καρδιάς, καθώς εμποδίζουν τη διαδικασία οξείδωσης της χοληστερόλης και συνεπώς τη δημιουργία αθηρωματογόνου πλάκας. Η βιταμίνη C έχει δειχθεί από αρκετές κλινικές μελέτες ότι προάγει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, προασπίζοντας έτσι τον οργανισμό μας κατά διαφόρων ασθενειών. Το ίδιο συμβαίνει και με τις κουμαρίνες που όπως έδειξαν μελέτες σε ζώα, ενισχύουν τη δράση των λευκοκυττάρων που είναι μια κατηγορία κυττάρων που συνιστούν το αμυντικό οπλοστάσιο του οργανισμού μας κατά των διαφόρων ιώσεων.
Επίσης, είναι τονωτικό του στομάχου, διεγερτικό, αντυπυρετικό, πολύτιμο για τον διαβήτη (περιέχει μια ορμόνη ανάλογη με την ινσουλίνη), κατά των ρευματισμών, κατά της λιθίασης, μειώνει την την υδρωπικία, θεραπεύει τις χιονίστρες και επίσης μειώνει το ουρικό οξύ. Ευεργετικό και για τη μαστίτιδα. Τέλος, Το σέλινο αδυνατίζει αφού έχει διουρητική δράση που έχει παρατηρηθεί στο βότανο αυτό και αποτελεί μια τροφή που συστήνεται σε δίαιτες αδυνατίσματος, καθώς ένα φλιτζάνι περιέχει μόλις 19 θερμίδες.
Συνεπώς, μην ξεχάσετε λοιπόν να βάλετε στη σούπα σας λίγο σέλινο, καθώς έτσι διασφαλίζετε σε μεγάλο βαθμό την πρόσληψη των προστατευτικών αυτών συστατικών που δεν χάνονται καθώς παραμένουν στο ζωμό και έτσι ενισχύεται το αμυντικό σύστημα του οργανισμού σας.
Τρόποι χρήσης
Για το διαβήτη παρασκευάστε αφέψημα χρησιμοποιώντας 20-25 γρ. ρίζα σέλινου σε ένα λίτρο νερού και πίνετε ένα φλυτζάνι του τσαγιού την ημέρα.
Για τη λιθίαση παρασκευάστε αφέψημα απο τους σπόρους του φυτού χρησιμοποιώντας 10-15 γρ. σε ένα λίτρο νερού και πίνετε μέχρι 3 φλυτζάνια του τσαγιού την ημέρα.
Για τη μαστίτιδα παρασκευάστε αλοιφή απο ίσα μέρη σέλινου και μέντας και τοποθετήστε ζεστή στους μαστούς για την απόφραξή τους.
Για τον πυρετό παρασκευάστε αφέψημα απο τη ρίζα του φυτού χρησιμοποιώντας 20-30 γρ. σε ένα λίτρο νερού και πίνετε μέχρι δυο φλυτζάνια του τσαγιού την ημέρα.
Για την υδρωπικία παρασκευάστε αφέψημα απο τα φύλλα του φυτού χρισιμοποιώντας 30-50 γρ. σε ένα λίτρο νερού και πίνετε μέχρι τρία φλυτζάνια του τσαγιού την ημέρα.
Για τις χιονίστρες βάζουμε αρκετή ποσότητα σε πολύ νερό και με αυτό το νερό πλένουμε την πάσχουσα περιοχή.
Για το ουρικό οξύ βράστε σέλινο μέσα σε γάλα ή ρίξτε ένα κουταλάκι του τσαγιού σπόρους σέλινου σε ένα φλυτζάνι ζεστό νερό και πίνετε μέχρι 3 φλυτζάνια την ημέρα.
Προφυλάξεις – Παρενέργειες
Προσοχή δε συνίσταται σε ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, λόγω πιθανών αθροιστικών επιδράσεων. Οποιοδήποτε ισχυρό διουρητικό δεν πρέπει να χρησιμοποιείται χωρίς τη συμβουλή ενός γιατρού ειδικά όταν υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στα νεφρά και επειδή οι σπόροι σέλινου είναι ένα ισχυρότατο διουρητικό, δεν θα πρέπει να ληφθεί από εκείνους που ήδη λαμβάνουν συνταγογραφούμενα διουρητικά φάρμακα. Κατά τη λήψη ισχυρών διουρητικών καλό είναι να τρώμε τροφές πλούσιες σε κάλιο όπως π.χ η μπανάνα, τα ραδίκια κλπ. Δεν παίρνουμε σέλινο χωρίς να το συζητήσουμε με το γιατρό μας εάν παίρνουμε οποιοδήποτε αντιπηκτικό. Δεν το χρησιμοποιούμε με άλλα βότανα διουρητικά
αντιπηκτικά ή αντισπασμωδικά. Δεν το χρησιμοποιούμε ποτέ αν είμαστε αλλεργικοί. Τα ευαίσθητα άτομα στο φως πρέπει να προσέχουν με τους μίσχους του βοτάνου διότι σε συνδυασμό με φως του ήλιου μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες και δερματίτιδες. Η συχνή χρήση των σπόρων του σέλινου μπορεί επίσης να αυξήσει τη φωτοευαισθησία.