Βόριο

Βόριο

Περιγραφή
Το Βόριο παρουσιάζει αρκετές αλλοτροπικές μορφές, που όλες είναι στερεές. Είναι στερεό, είτε κρυσταλλικό είτε άμορφο, με χημικές ιδιότητες που το κατατάσσουν στην ιδιαίτερη ομάδα των μεταλλοειδών, δηλαδή χημικών στοιχείων που άλλοτε συμπεριφέρονται ως μέταλλα και άλλοτε ως αμέταλλα. Στο φλοιό της Γης δεν βρέθηκε ποτέ ελεύθερο, δηλαδή σε στοιχειακή μορφή, παρά μόνο σε ενώσεις με άλλα χημικά στοιχεία κυρίως με τη μορφή του ορυκτού βόρακα (τετραβορικό νάτριο). Το όνομα του βορίου (boron) προέρχεται από την Περσική λέξη burah που είναι το όνομα του ορυκτού βόρακας.

Χρησιμότητα
Το βόριο αποτελεί ιχνοστοιχείο για τα φυτά. Το χρησιμοποιούν κυρίως στη διατήρηση της ακεραιότητας των κυτταρικών τους τοιχωμάτων. Ωστόσο, υψηλές συγκεντρώσεις του (>1 ppm), έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξή τους. Σε ορισμένα, μάλιστα, βοριοευαίσθητα φυτά τα αρνητικά συμπτώματα αρχίζουν από τα 0,8 ppm βορίου, ενώ σε συγκεντρώσεις πάνω από 1,8 ppm αρχίζουν καθαρά τοξικές επιδράσεις. Ελάχιστα φυτά λειτουργούν καλά σε επίπεδα πάνω από 2 ppm, ενώ τα βοριοευαίσθητα σπάνια επιβιώνουν. Γενικά, όπως οι περισσότερες τοξίνες, το βόριο λειτουργεί προσθετικά και ελάχιστα φυτά επιβιώνουν όταν η συγκέντρωση βορίου στους ιστούς τους υπερβεί τα 200 ppm.
Επίσης, το βόριο χρησιμοποιείται και ως υγρό λίπασμα στις βιολογικές καλλιέργειες. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό για καλλιέργειες απαιτητικές σε βόριο, όπως π.χ. ελιά, αμπέλι, αμυγδαλιά, μηλιά, αχλαδιά, ροδακινιά, περιέχει υψηλή ποσότητα βορίου με τη μορφή οργανικού σύμπλοκου με αιθανολαμίνη. Το βόριο έχει καθοριστική σημασία για την καρπόδεση, καθως συντελεί στη βλάστηση του γυρεοσωλήνα και την σωστή καρπόδεση. Μπορεί να εφαρμοστεί διαφυλλικά ή μέσα από τα συστήματα  άρδευσης, αλλά λόγο της μικρής του κινητικότητας μέσα στο φυτό, ο αποτελεσματικότερος τρόπος εφαρμογής είναι οι διαφυλλικοί ψεκασμοί, γιατί έτσι αξιοποιείται γρήγορα  και αποτελεσματικά από τα μέρη του φυτού που το χρειάζονται σε μεγαλύτερες ποσότητες (π.χ. άνθη).
Και σε ορισμένα θηλαστικά λειτουργεί το βόριο ως ιχνοστοιχείο, όντας απαραίτητο σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις, κυρίως για την καλή κατάσταση στο τρίχωμά τους. Δεν έχει παρατηρηθεί ανάλογη επίδραση στους ανθρώπους. Γενικά, ο φυσιολογικός ρόλος του βορίου στα ζώα είναι, προς το παρόν, ελάχιστα κατανοητός.
Το βόριο περιέχεται κυρίως σε φυτικής προέλευσης τροφές. Από το 1989 η διατροφική του αξία έγινε δεκτή. Πιστεύεται ότι έχει αρκετούς βιοχημικούς ρόλους στα ζώα και στους ανθρώπους. Στις ΗΠΑ το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης διεξήγαγε σχετικά πειράματα, κατά τα οποία χορήγησε 3 mg βορίου την ημέρα σε γυναίκες με εμμηνόπαυση. Τα πειράματα έδειξαν ότι το επιπλέον βόριο ελάττωσε την απώλεια οστικού ασβεστίου κατά 44% και ενεργοποιούσε τα οιστρογόνα και τη βιταμίνη D. Πάντως, αυτά τα φαινόμενα αυτά δεν θεωρήθηκαν επαρκώς τεκμηριωμένα.

Βόριο και καρκίνος του πνεύμονα
Οι υψηλότερες ποσότητες βόριου στην διατροφή σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα στις γυναίκες, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύονται στο επιστημονικό έντυπο American Journal of Epidemiology. Αυτό εξηγεί γιατί το διατροφικό βόριο μπορεί να παίζει ρόλο στην άμυνα κατά του καρκίνου λόγω φλεγμονής.
Το βόριο είναι πανταχού παρόν στις τροφές. Οι δέκα κύριες διατροφικές πηγές του βόριο είναι: ο καφές, το κρασί, τα μήλα και τα αχλάδια, το φιστικοβούτυρο και τα φιστίκια, τα σταφύλια, ο χυμός πορτοκαλιού, οι σαλάτες, τα φασόλια, οι μπανάνες και το μπρόκολο.
Ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου M.D. Anderson του Πανεπιστημίου του Τέξας μελέτησαν τους συσχετισμούς μεταξύ κινδύνου καρκίνου του πνεύμονα σε γυναίκες και της κατανάλωσης βόριου και της θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης (ΘΟΥ), η οποία είναι γνωστό ότι μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα, χρησιμοποιώντας στοιχεία από συνεχιζόμενη μελέτη.
Συγκριτικά με τα υψηλότερα επίπεδα πρόσληψης βόριου, η χαμηλότερη κατανάλωση συσχετίστηκε με 92% αυξημένες πιθανότητες καρκίνου των πνευμόνων. Η τάση αυτή ήταν προφανέστερη σε γυναίκες 60 ετών και κάτω και μεταξύ των γυναικών με μεγάλο σωματικό βάρος.
Η χρήση ΘΟΥ συσχετίστηκε με 31% μείωση του κινδύνου εκδήλωσης καρκίνου των πνευμόνων. Ο υψηλότερος κίνδυνος νόσησης παρατηρήθηκε σε γυναίκες με χαμηλά επίπεδα βόριου που δεν έκαναν χρήση ΘΟΥ και ήταν άνω των 60 ετών.

Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη
Το Εθνικό Ίδρυμα Υγείας των ΗΠΑ με σχετική του οδηγία ορίζει ότι η προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη βορίου στην ανθρώπινη δίαιτα είναι 2,1 – 4,3 mg βορίου ανά kg σωματικού βάρους.

Leave a Comment