Οι πατάτες είναι μία από τις τροφές που καταναλώνονται σχεδόν πιο συχνά απ’ όλες στον πλανήτη, αλλά όπως συμβαίνει συνήθως, έχει τους φανατικούς οπαδούς της, αλλά και τους ορκισμένους εχθρούς της.
Μάθετε για τα πολλά οφέλη που μπορεί να προσφέρει στην υγεία, τις ανησυχίες που μπορεί να δημιουργήσει η κατανάλωσή της και την αμφιλεγόμενη δράση της στη διαχείριση του βάρους σας.
Tα οφέλη της υγείας από την πατάτα
1. Προστασία από καρδιακές παθήσεις και καρκίνο. Οι πατάτες περιέχουν φλαβονοειδή με προστατευτική αντιοξειδωτική δράση για καρδιαγγειακές παθήσεις, αναπνευστικά προβλήματα και ορισμένες μορφές καρκίνου.
2. Δυνατός αντίπαλος των πράσινων λαχανικών όσον αφορά τις φαινόλες. Περιέχει ίσες ή και μεγαλύτερες ποσότητες φαινολών από το μπρόκολο, το σπανάκι και τα λαχανάκια Βρυξελλών.
3. Υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β για τον εγκέφαλο και την αθλητική απόδοση. Μια ψητή πατάτα περιέχει 21% των ημερήσιων αναγκών σε βταμίνη B6, που είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη, το νευρικό σύστημα και την καρδιαγγειακή υγεία. Οι πατάτες περιέχουν επίσης σημαντικές ποσότητες φυλλικού οξέος που είναι απαραίτητο για τις έγκυες γυναίκες.
4. Περιέχει ανθεκτικό άμυλο. Πολλά λαχανικά περιέχουν μικρές ποσότητες ανθεκτικού αμύλου, αλλά οι πατάτες που έχουν μαγειρευτεί και καταψυχθεί παρουσιάζουν ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά. Το ανθεκτικό άμυλο δρα σαν τις φυτικές ίνες και, είτε χωνεύεται λίγο, είτε δεν χωνεύεται καθόλου. Αυτό σημαίνει πως περνάει κατά την κλασική διαδικασία της πέψης από το λεπτό έντερο χωρίς να απορροφηθεί και κατά συνέπεια χωρίς να μεταβολιστεί. Ετσι δεν εισέρχεται στο αίμα, δεν ακολουθεί τη συνηθισμένη διαδρομή των περισσότερων υδατανθράκων, που όταν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες αποθηκεύονται με τη μορφή λίπους. Λόγω του ανθεκτικού αμύλου που περιέχει λοιπόν η πατάτα, μειώνεται ο γλυκαιμικός της δείκτης που συνήθως είναι υψηλότερος από τη λευκή ζάχαρη (κατά μέσο όρο 70-110) στα λογικά επίπεδα του 25-72. Επομένως, συμφέρει να φάτε πατατοσαλάτα!
5. Υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C. Ποιος θα το φανταζόταν αυτό για την πατάτα. Κι όμως υπάρχει βιταμίνη C στη φλούδα της.
Οι ανησυχίες για τις πατάτες
1. Οι πατάτες είναι μέλος της οικογένειας των στρυχνοειδών (ή σολανίδες). Τα στρυχνοειδή έχουν ποικίλες ποσότητες των αλκαλοειδών, που είναι οι ενώσεις που παράγονται από τα φυτά, για να τα προφυλάξουν από τα έντομα και τις ασθένειες. Βέβαια, δεν έχουν τα υψηλά ποσοστά των αλκαλοειδών που έχει ο μανδραγόρας ή ο καπνός, όμως αν είστε γενικά ευαίσθητοι σε αλκαλοειδή μπορεί να προκαλέσει αντίδραση. Το επίπεδο των αλκαλοειδών στην πατάτα ποικίλει σε μεγάλο βαθμό και έχει να κάνει με το ποια είναι η ποικιλία της, πώς παράγεται και πώς τη χειρίζονται οι παραγωγοί.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι πράσινες πατάτες (το πράσινο χρώμα προκαλείται από την έκθεσή τους στον ήλιο) έχουν μεγάλες ποσότητες αλκαλοειδών, όπως και τα βλαστάρια. Γι’ αυτό αποφύγετε τις πράσινες πατάτες και κόψτε το βλαστάρι και τα μάτια πριν από τη χρήση.
2. Οι τηγανητές πατάτες περιέχουν ακρυλαμίδιο, μια νευροτοξίνη που είναι πιθανά καρκινογόνος. Οσοι καταναλώνουν πατατάκια και τηγανητές πατάτες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο έκθεσης σε ακρυλαμίδιο απ’ ό,τι με οποιαδήποτε άλλη τροφή. Μόλις 30 γραμμάρια τσιπς πατάτας περιέχουν 20% της μέγιστης ασφαλούς ποσότητας ακρυλαμιδίου και οι περισσότεροι άνθρωποι τρώνε πολύ περισσότερο από 30 γραμμάρια. Τα πατατάκια είναι ασφαλέστερα αν έχουν λιγότερο λάδι.
3. Οι πατάτες του εμπορίου περιέχουν υψηλές ποσότητες φυτοφαρμάκων. Οι πατάτες αναφέρονται ανάμεσα στις 12 τροφές που περιέχουν το υψηλότερο επίπεδο φυτοφαρμάκων που είναι γνωστές ως «βρώμικη 12άδα». Μπορείτε να τις αποφύγετε αγοράζοντας πατάτες από βιολογική καλλιέργεια. Αν όμως υποθέσουμε ότι δεν είναι όλες οι πατάτες υπό τον έλεγχό σας, όπως οι τηγανητές και τα τσιπς, αυτό σημαίνει ότι εμπίπτουν αναγκαστικά κάποιες από τις ποσότητες που καταναλώνετε στην «βρώμικη» κατηγορία.
4. Οι περισσότερες πατάτες προέρχονται από μονοκαλλιέργεια. Αν και υπάρχουν πολλές ποικιλίες πατάτας, οι περισσότερες απ’ αυτές που τρώμε προέρχονται από μονοκαλλιέργεια. Οι μονοκαλλιέργειες καταστρέφουν τη γενετική ποικιλότητα του πλανήτη και είναι ευαίσθητες σε πιθανές ασθένειες. Ο μεγάλος λοιμός της Ιρλανδίας το 1845 προήλθε από το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού έφαγε μόνο ένα είδος πατάτας που έτυχε να είναι ευπαθής σε μία συγκεκριμένη ασθένεια.
Οι επιδράσεις της πατάτας στην αύξηση του βάρους
Πολλοί άνθρωποι φοβούνται τις πατάτες, επειδή προφανώς είναι υδατάνθρακες και ως πολιτισμός έχουμε μάθει να φοβόμαστε τους υδατάνθρακες, επειδή όλοι θέλουν να χάσουν βάρος. Η αλήθεια είναι πως η πατάτα είναι κυρίως νερό κι έτσι αν δεν τρώμε πολλές δεν θα πάρουμε πολλούς υδατάνθρακες ή θερμίδες.
Κάτι άλλο που φοβίζει είναι ο υψηλός γλυκαιμικός τους δείκτης. Είναι υψηλότερος απ’ αυτόν της ζάχαρης που κυμαίνεται από 80-110. Και πάλι όμως οι πατάτες δεν είναι τόσο πυκνές κι έτσι το γλυκαιμικό φορτίο από μια μέση πατάτα δεν είναι περισσότερο από κάποιου άλλου υδατάνθρακα.
Εχει αποδειχθεί από έρευνες πως οι πατάτες παχαίνουν περισσότερο από το επεξεργασμένο κρέας, τα σακχαρούχα ποτά, τα γλυκά, τα επιδόρπια και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλά βέβαια κανείς δεν περιμένει τις έρευνες για να το μάθει αυτό. Ούτε και πρέπει να εγκαταλείψει κανείς εντελώς τις τηγανητές πατάτες και να τρώει μόνο πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Απλά δεν πρέπει να χάνει το μέτρο…