Ο Alex, ένας Αφρικάνικος Γκρίζος παπαγάλος, μέχρι στιγμής είναι το μόνο μη-ανθρώπινο ον που έχει κάνει υπαρξιακή ερώτηση για τον εαυτό του, που σημαίνει ότι ενδέχεται να είχε πλήρη επίγνωση της δικής του υπόστασης.
Μιας και η ελεύθερη σκέψη συχνά αναφέρεται ως η ειδοποιός διαφορά μεταξύ ζώων και ανθρώπων, η κατανόηση της νοημοσύνης των ζώων είναι κάτι που απασχολεί τους ερευνητές από το 1600. Όπως αναφέρουν και οι New York Times σε ένα παλαιό τους άρθρο, το ερώτημα της νοημοσύνης των ζώων πάει τουλάχιστον πίσω στον Descartes και το διάσημο “σκέφτομαι, άρα υπάρχω”.
Τα ζώα δεν σκέφτονται, είπε ο Descartes, άρα είναι κατώτερα των ανθρώπων, ενώ για πολλούς θεολόγους, συνεχίζουν οι Times, η ικανότητα του να σκέφτεσαι δίνει στον άνθρωπο μια μοναδική εγγύτητα με το Θεό. Ωστόσο, θα υπάρχει πάντα ο Alex, για να αμφισβητεί όλες αυτές τις θεωρίες.
Ο Alex ήταν ένας παπαγάλος, ο οποίος αγοράστηκε το 1977 από ένα pet shop από την ερευνήτρια Irene Pepperberg, η οποία ασχολούνταν με την κτηνιατρική ψυχολογία και προσπαθούσε να καταλάβει πώς οι παπαγάλοι μπορούν να μαθαίνουν, αλλά και να μιμούνται τους ανθρώπους.
Alex: το μόνο ζώο που έκανε ερώτηση για τον εαυτό του
Καθώς περνούσε ο χρόνος η Pepperberg διαπίστωσε πως ο Alex δεν απαγγέλλει απλά τις λέξεις που μαθαίνει αλλά κατανοεί σιγά-σιγά και το νόημα τους. Για παράδειγμα αν η Pepperberg τον ρωτούσε τι χρώμα έχει το καλαμπόκι, ακόμα και αν δεν υπήρχε πουθενά καλαμπόκι ορατό, ο Alex πάντα απαντούσε κίτρινο.
Επιπλέον, σε αντίθεση με άλλα ζώα όπως τα δελφίνια ή τους χιμπατζήδες που μπορούν απλά να απαντούν ερωτήσεις, εξελίχτηκε σε έναν παπαγάλο που εξέφραζε συχνά απόψεις και έκανε και πολλές ερωτήσεις, όπως “τι είναι το καρότο” και “πού πάει η Pepperberg όταν φεύγει”.
Alex: το μόνο ζώο που έκανε ερώτηση για τον εαυτό του
Μια μέρα, λοιπόν, που η Pepperberg του μάθαινε τα χρώματα, πήγε μπροστά σε ένα καθρέπτη και έκανε την εξής ερώτηση: “Τι χρώμα [είμαι];”. Η βοηθός της Pepperberg τού είπε γκρι. Ο Alex ρώτησε άλλες 6 φορές τι χρώμα είναι και τελικά έμαθε τι είναι το γκρι.
Έγινε, έτσι, για πολλούς το μοναδικό ζώο που ρώτησε κάτι για τον ίδιο του τον εαυτό, το πρώτο ζώο που ρώτησε κάτι σχετικό με την ύπαρξη του. Κατά άλλους, η εκφορά της πρότασης ήταν απλά σύμπτωση, έγινε την κατάλληλη στιγμή. Σε κάθε περίπτωση, τα επιτεύγματα του Alex δεν περιορίστηκαν σε αυτή τη διατύπωση.
Alex: το μόνο ζώο που έκανε ερώτηση για τον εαυτό του
Με το πέρασμα των ετών, ο Alex με την Pepperberg ανέπτυξαν έναν πολύ υγιή και ειλικρινή δεσμό. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η ίδια η Pepperberg σε άρθρο της, κάποιες φορές έκαναν οι δυο τους σαν ένα παντρεμένο ζευγάρι. Ο Alex όταν βαριόταν το δήλωνε ή όταν κάποιος από την ομάδα ήταν αναστατωμένος, ζητούσε συγγνώμη γιατί παρατήρησε ότι αυτό ηρεμεί τους ανθρώπους.
Αντιλαμβανόταν την έννοια του μηδενός, είχε λεξιλόγιο άνω των 100 λέξεων, απαντούσε λάθος ακόμα κι αν γνώριζε τη σωστή απάντηση για να δείξει ότι βαριέται, διόρθωνε άλλα πουλιά όταν έκαναν λάθη, επεδείκνυε θυμό όταν ζητούσε κάτι και έπαιρνε κάτι άλλο, μετρούσε ως το 6, ξεχώριζε 7 χρώματα και 5 σχήματα, καταλάβαινε τη σημασία όρων όπως “μεγαλύτερο”, “μικρότερο”, “ίδιο”, “διαφορετικό”.
Ο Alex ο παπαγάλος πέθανε ξαφνικά, το 2007, σε ηλικία των 31 ετών. Οι τελευταίες του λέξεις στην Pepperberg τη νύχτα πριν πεθάνει ήταν “να είσαι καλά, θα σε δω αύριο, σε αγαπώ”. Αν και η Pepperberg συνέχισε το έργο της, κανένας παπαγάλος δεν αποδείχθηκε (ακόμα) τόσο έξυπνος όσο ο Alex, o οποίος άλλαξε το πεδίο της επιστήμης σχετικά με τη νοημοσύνη των ζώων.
pathfinder.gr