Περιγραφή
Η Ιτιά (Salix alba L.) ή Σκλιάρος, Ετιά, Ιτέα η λευκή είναι ένα φυλλοβόλο φυτό που το ύψος του φτάνει τα 25-28 μέτρα. Την συναντάμε κοντά σε ποτάμια, έλη, καταρράκτες και γεινικά υγρά μέρη. Ανήκει στην κατηγορία των Σαλικωδών (Salicaceae) και ανθίζει την άνοιξη και η καλύτερη εποχή να μαζέψουμε τα φύλλα της είναι ο Μάιος και ο Ιούνιος. Η ιτιά χρησιμοποιείται για διακοσμητικούς λόγους. Είναι ένα από τα πιο δημοφιλή δέντρα και δεν φημίζεται μόνο για την ομορφιά της αλλά και για τις μοναδικές φαρμακευτικές της ιδιότητες.
Ιστορικά στοιχεία
Η ιτιά είναι ένα ελληνικό φυτό γνωστό από την αρχαιότητα. Ο Όμηρος την ονόμαζε “ωλεσίκαρπον” και έχει τονωτικές, αντιρρευματικές, παρασιτοκτόνους (αμοιβάδες) και αντιπυρετικές ιδιότητες. Οι περισσότερες ιδιότητές της οφείλονται στπ σαλικιλικό οξύ που περιέχει, βασικό συστατικό της γνωστής ασπιρίνης. Το όνομα του προέρχεται από το λατινικό όνομα της Ιτιάς (Salix).
Η Ιατρική της Αρχαίας Ελλάδας χρησιμοποιούσε τον φλοιό της Ιτιάς για τις αντιπυρετικές του ιδιότητες. Στην παραδοσιακή βοτανοθεραπευτική η Ιτιά χρησιμοποιούταν ευρέως για πυρετούς. Ήταν ένα από τα πρώτα βότανα που διερευνήθηκαν επιστημονικά.
Χρήσιμα μέρη
Χρήσιμα μέρη του φυτού είναι τα φύλλα και η φλούδα του. Τα φύλλα και η φλούδα της ιτιάς μαζεύονται από το Μάιο μέχρι τον Ιούνιο. Μπορείτε να τα μαζέψετε μόνοι σας σε κάποια εξόρμησή σας στη φύση ή να τα προμηθευτείτε από καταστήματα με βότανα και να τα διατηρήσετε σε καλά κλεισμένο γυάλινο βάζο ώστε να προστατεύονται από την υγρασία.
Συστατικά στοιχεία
Τα φύλλα αλλά και η φλούδα της ιτιάς περιέχουν τανίνη, σαλικίνη, σαλικορτίνη, ιτεΐνη και οξικό ασβέστιο.
Θεραπευτικές ιδιότητες
Τα παραπάνω συστατικά στοιχεία θεωρείται ότι διαθέτουν αντιπυρετικές, αντιρευματικές, τονωτικές αλλά και στυπτικές, σπασμολυτικές ιδιότητες. Θεωρούνται επίσης αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της πέτρας της χολής και της ελονοσίας αλλά και στην επούλωση των πληγών.
Συγκεκριμένα, σήμερα στη βοτανοθεραπεία χρησιμοποιείται κυρίως ο φλοιός. Στο παρελθόν, τα φύλλα ήταν δημοφιλές σπιτικό γιατρικό. Έπαιρναν το τσάι από τα φύλλα της Ιτιάς για πυρετούς και κολικούς και συνιστούσαν το έγχυμα για την πιτυρίδα. Η Ασημοϊτιά, ένα από τα είδη που υπάρχουν στον τόπο μας, είναι ένα ψηλό, όμορφο φυλλοβόλο δέντρο. Ο φλοιός της είναι φημισμένος μια και είναι πηγή ακετυλοσαλικυλικού οξέος (ασπιρίνη) και σαν ασπιρίνη, έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Όμως δεν παρουσιάζει τις παρενέργειες που έχει η ασπιρίνη στο στομάχι. Και αυτό γιατί ο φλοιός της Ιτιάς δεν περιέχει την ίδια ακριβώς χημική ουσία που περιέχεται στην ασπιρίνη. Περιέχει σαλικίνη, η οποία μετατρέπεται από τον πεπτικό μεταβολισμό σε σαλικυλικό οξύ, το οποίο είναι η ουσία που ευθύνεται για την αντιφλεγμονώδη δράση του φλοιού της Ιτιάς. Τα επίπεδα της σαλικίνης σε κάθε είδος ιτιάς διαφέρουν. Γενικά πρέπει να πούμε ότι τα ποσοστά σαλικίνης της Ιτιάς είναι χαμηλά και δεν μπορούν να θεωρηθούν υποκατάστατα της ασπιρίνης. Μπορούν όμως να ανακουφίσουν σημαντικά, από πόνους των μυών και των αρθρώσεων με ήπιο τρόπο, ενώ είναι ωφέλιμα σε περιπτώσεις εμπύρετων νοσημάτων όπως το κρυολόγημα και η γρίπη.
Οι ενδείξεις κατά συνέπεια του φλοιού της Ιτιάς είναι σε αρθρίτιδα, διάρροια, κρυολόγημα ή γρίπη, ουρική αρθρίτιδα, πόνοι κατά την εμμηνορρυσία, ρευματικοί και γενικά μυϊκοί πόνοι, πόνοι στη μέση. Πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι ο φλοιός της Ιτιάς δεν αποτελεί υποκατάστατο της ασπιρίνης. Αν παίρνουμε ασπιρίνη για τις αντιθρομβωτικές της ιδιότητες, είναι σημαντικό να εξακολουθήσετε να την παίρνετε γιατί η Ιτιά δεν διαθέτει αυτή την ιδιότητα.
Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά οι ασθένειες για τις οποίες ενδείκνυται η ιτιά και ποια μέρη της ιτιάς:
- Δυσεντερία (έγχυμα από φλοιό).
- Αιμόπτυση (έγχυμα από φλοιό).
- Γάγγραινα (σκόνη από τον φλοιό).
- Πυρετός (έγχυμα φλοιού).
- Ρευματισμοί (έγχυμα φλοιού).
- Πονοκέφαλοι-Γρίπη (έγχυμα φλοιού).
- Παρασιτοκτόνος σε αμοιβάδες και σκουλήκια.
Τρόποι χρήσης
Φτιάχνετε ένα έγχυμα από 40-50 γραμμ. άνθη και φύλλα σε ένα λίτρο νερό. Πίνετε 3-4 φλιτζάνια την ημέρα, το τελευταίο λίγο πριν από τον ύπνο. Eνδείκνυται ιδιαίτερα για τις γυναίκες.
Παρενέργειες
Δεν έχουν αναφερθεί.
Πηγή: Κατερίνα Παπαγεωργίου