Κολπίτιδα (vaginitis) είναι ένας όρος που αφορά την μικροβιακή λοίμωξη ή φλεγμονή του κόλπου. Συχνά δεν πρόκειται μόνο για κολπίτιδα αλλά και για αιδοιοκολπίτιδα (φλεγμονή και του αιδοίου) ή συνοδεύεται από τραχηλίτιδα (φλεγμονή του τραχήλου, Το 75% των γυναικών θα υποφέρουν από κολπίτιδα κάποια στιγμή της ζωής τους και μάλιστα το 40-50% από αυτές, περισσότερο από μια φορές. Υπάρχει έξαρση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω ζέστης και υγρασίας που οφείλεται σε διάφορα μικρόβια ή μύκητες). Οι κολπίτιδες είναι πιο συχνές κατά την εγκυμοσύνη. Πολλές φορές οι κολπίτιδες δεν έχουν συμπτώματα και η διάγνωση γίνεται τυχαία, με το τεστ παπ ή την γυναικολογική εξέταση. Άλλες φορές έχουν ως αποτέλεσμα να διαταράσσεται η σύσταση των φυσιολογικών κολπικών εκκρίσεων. Είναι σημαντικό οι γυναίκες να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα και να αναζητούν την κατάλληλη θεραπεία. Τα συμπτώματα της κολπίτιδας, όταν υπάρχουν, περιλαμβάνουν ερεθισμό και κνησμό (φαγούρα) στον κόλπο και το αιδοίο, λευκή παχύρευστη έκκριση από τον κόλπο, καθώς επίσης ερυθρότητα και οίδημα στα τοιχώματα του κόλπου. Τα υγρά του κόλπου έχουν περίεργο χρώμα, υφή και οσμή αναλόγως του αιτίου που την προκάλεσε. Μερικές φορές υπάρχει και λίγο αίμα από τον κόλπο.
Αίτια
Οι κολπίτιδες δεν έχουν πάντα καθαρά αναγνωρισμένες αιτίες. Πολλές φορές είναι αποτέλεσμα μόλυνσης από παθογόνους μικροοργανισμούς όπως είναι τα βακτήρια και οι μύκητες, που είτε προέρχονται από το παχύ έντερο και μεταναστεύουν στον κόλπο διαμέσου του περινέου είτε βρίσκουν την ευκαιρία να αναπτυχθούν εξαιτίας κάποιων διαταραχών στη φυσιολογική χλωρίδα του κόλπου. Ο γυναικείος κόλπος αποικείται από πληθώρα μικροοργανισμών που στο σύνολό τους ονομάζονται με δύο λέξεις: ‘φυσιολογική χλωρίδα’. Ο κόλπος δηλαδή έχει φυσιολογικά μικρόβια (φυσιολογική χλωρίδα) που εμποδίζουν τα παθογόνα μικρόβια να εισέλθουν. Στη φυσιολογική χλωρίδα επικρατούν οι μικροοργανισμοί με την ονομασία γαλακτοβάκιλλοι οι οποίοι παίζουν προστατευτικό ρόλο. Η φυσιολογική χλωρίδα τρέφεται από τις γυναικείες ορμόνες, τα οιστρογόνα. Σε πολλές περιπτώσεις οι κολπίτιδες εμφανίζονται όταν διαταράσσεται η ισορροπία του pΗ στην περιοχή του κόλπου. Πολλοί παράγοντες μπορεί να συμβάλουν σε αυτή τη μεταβολή, όπως είναι για παράδειγμα η εγκυμοσύνη, η εμμηνόπαυση, το χρονικό διάστημα πριν την εμμηνορρυσία (περίοδο), τα φάρμακα όπως είναι τα αντιβιοτικά, το στρες, τα αρωματικά σαπούνια και τα στενά ρούχα. Όταν με μια χρόνια αντιβίωση ή με συχνή χρήση αντισηπτικών, καταστραφεί η φυσιολογική χλωρίδα, τότε εύκολα αναπτύσσονται παθογόνοι μικροοργανισμοί. Το ίδιο γίνεται όταν μειωθούν τα οιστρογόνα ή η άμυνα του οργανισμού.
Τα αίτια μιας κολπίτιδας μπορεί να είναι:
1. Ιοί. Όπως ο ιός του HPV και ο έρπης των γεννητικών οργάνων.
2. Διάφορα μικρόβια (π.χ. κλεψιέλα, κολοβακτηρίδιο).
3. Βακτηρίδια (π.χ. Gardnerella vaginalis).
4. Μύκητες. Είναι η πιο συχνή αιτία, της κολπίτιδας. Το 75% των γυναικών, έχουν κάποτε στην ζωή τους μια κολπίτιδα, από μύκητες.
5. Τριχομονάδες. Η κολπίτιδα εδώ οφείλεται στο πρωτόζωο Trichomonas vaginalis.
6. Χλαμύδια. Μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες και επιπλοκές αλλά υποχωρούν εύκολα με αντιβίωση.
7. Μυκόπλασμα (ουρεόπλασμα, hominis). Ευθύνεται για αποβολές κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
8. Ατροφική κολπίτιδα. Παρατηρείται στις γυναίκες, που δεν έχουν γυναικείες ορμόνες (στην εμμηνόπαυση ή πριν την εφηβεία).
Από τις παραπάνω αιτίες. οι πιο συχνές σε γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση είναι η βακτηριακή, η μυκητησιακή και η τριχομοναδιακή κολπίτιδα.