Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα που μπορούν να καταπολεμήσουν ή και να προλάβουν λοιμώξεις που προκαλούνται από βακτήρια. Ωστόσο, επειδή τα βακτήρια είναι οργανισμοί που αναπαράγονται και μεταλλάσσονται πολύ γρήγορα, αναπτύσσουν διαρκώς μηχανισμούς, οι οποίοι τους επιτρέπουν να αντιστέκονται στη δράση των αντιβιοτικών. Όσο περισσότερο χρησιμοποιείται ένα αντιβιοτικό, τόσο περισσότερα βακτήρια εμφανίζουν αντοχή απέναντί του. Μέχρι πρόσφατα, ξεπερνούσαμε αυτή τη δυσκολία με την ανακάλυψη νέων φαρμακευτικών ουσιών. Τα τελευταία χρόνια, όμως, η παραγωγή νέων και αποτελεσματικών αντιβιοτικών έχει μειωθεί δραματικά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο αριθμός και των ανθεκτικών μικροβίων. Υπολογίζεται ότι ήδη 25.000 Ευρωπαίοι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ανθεκτικά βακτήρια και υπάρχει έντονη ανησυχία ότι ο αριθμός αυτός θα αυξάνεται διαρκώς, καθώς η αντοχή στα αντιβιοτικά θα εξαπλώνεται. Αυτή η ανησυχία οδήγησε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να αφιερώσει την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας του 2011 στην πρόληψη της μικροβιακής αντοχής. Η βασική αιτία για την εξάπλωση της μικροβιακής αντοχής είναι η κακή και υπερβολική χρήση των αντιβιοτικών. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα εμφανίζει τριπλάσια κατά κεφαλή κατανάλωση αντιβιοτικών, σε σχέση με τη Σουηδία, ενώ και το ποσοστό των Ελλήνων που δηλώνει ότι παίρνει αντιβιοτικά χωρίς τη συμβουλή γιατρού είναι διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μία από τις σημαντικότερες αιτίες γι’ αυτό είναι ότι περισσότεροι από 7 στους 10 Έλληνες πιστεύουν ότι τα αντιβιοτικά σκοτώνουν ιούς και, επομένως, είναι κατάλληλα για την αντιμετώπιση της γρίπης ή του κοινού κρυολογήματος. Στην πραγματικότητα, τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία αξία στη θεραπεία ιώσεων. Αντιθέτως, μπορεί να βλάψουν τους ασθενείς, γιατί τους κάνουν πιο ευάλωτους σε λοιμώξεις από ανθεκτικά βακτήρια.
Γι’ αυτό λοιπόν, για την άμεση ατομική σας προστασία, αλλά και για να μην πολλαπλασιάζονται τα ανθεκτικά βακτήρια, πρέπει:
* Να μην παίρνετε ποτέ αντιβιοτικά χωρίς τη συνταγή γιατρού.
* Να μην χρησιμοποιείτε φάρμακα που έχουν συνταγογραφηθεί για άλλους ανθρώπους ή για άλλα νοσήματα.
* Να θυμάστε ότι κάθε φάρμακο έχει παρενέργειες και πρέπει να λαμβάνεται μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο.
* Να μην πιέζετε το γιατρό σας να σας δώσει αντιβίωση. Τα αντιβιοτικά είναι κατάλληλα μόνο για συγκεκριμένες λοιμώξεις. Το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη δεν αντιμετωπίζονται με τη λήψη αντιβιοτικών.
* Όταν ο γιατρός σας δώσει αντιβιοτικό, να το πάρετε σύμφωνα με τις οδηγίες του και να ολοκληρώσετε τη θεραπεία, ακόμα κι αν νιώσετε καλύτερα στο μεταξύ. Αν σταματήσετε την αγωγή νωρίτερα, υπάρχει κίνδυνος να εμφανίσετε υποτροπή από ανθεκτικά βακτήρια που θα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν.