Νεπέτα

Νεπέτα

Περιγραφή
Η Νεπέτα (Nepeta cataria) είναι γνωστή και ως Καλαμίνθη και Μαγιοβότανο. Πρόκειται για ανθοφόρο φυτό που ευδοκιμεί σε ολόκληρο σχεδόν το πλανήτη και ανήκει σε μία μεγάλη οικογένεια με πάνω από 250 μέλη (Lamiaceae Family). Είναι πολύ γνωστή για την “ναρκωτική” (μη εθιστική) επίδραση που έχει πάνω στις γάτες και τα αιλουροειδή γενικότερα. Στους ανθρώπους χρησιμοποιείται για τις ηρεμιστικές του ιδιότητες και για να αντιμετωπιστούν γαστρεντερικές διαταραχές και κρυώματα.
Το φυτό είναι αρωματικός και πολυετής θάμνος, έχει γκριζοπράσινα φύλλα και μικρά λευκά ή μωβ λουλούδια που ανθίζουν το καλοκαίρι, ενώ φτάνει σε ύψος το ένα μέτρο. Προέρχεται από τη νότια Ευρώπη αλλά σήμερα φυτρώνει σε όλο το νότιο ημισφαίριο και σε άλλες περιοχές με εύκρατο κλίμα. Μοιάζει εκπληκτικά με τα υπόλοιπα είδη της μέντας μιας και ανήκει στην ίδια οικογένεια (Lamiaceae). Σχετικά πρόσφατα ανακαλύφθηκε πως έχει αντιμικροβιακές και μυκητοκτόνες ιδιότητες και είναι αποτελεσματικό για την καταπολέμηση του Staphylococcus aureus.

Χρησιμοποιούμενα μέρη
Τα μέρη που χρησιμοποιούνται είναι τα εναέρια τμήματα του φυτού. δηλαδή τα φύλλα και τα άνθη, φρέσκα ή αποξηραμένα.

Ιστορικά στοιχεία
Είναι αδύνατον να προσδιοριστεί η χρονική στιγμή που οι γάτες ανακάλυψαν το βότανο, όμως ο άνθρωπος το γνωρίζει εδώ και 2.000 χρόνια τουλάχιστον. Οι Ρωμαίοι γιατροί το χρησιμοποιούσαν για να θεραπεύσουν τις στομαχικές διαταραχές, συνήθως καταναλώνοντας τα φρέσκα φύλλα σε μορφή σαλάτας. Επίσης, η ονομασία της προέρχεται από τη Ρωμαϊκή πόλη Nepeti όπου καλλιεργήθηκε συστηματικά για πρώτη φορά. Στο Μεσαίωνα καταπολεμούσαν με αυτό τη λέπρα. Σε γενικές γραμμές όμως το φυτό έχαιρε εκτίμησης λόγω της ιδιότητας του να θεραπεύει και να καταπραΰνει το κρύωμα, το βήχα και τον πονόλαιμο. Στην Αμερική το φυτό εισήχθη αργότερα με τον αποικισμό, ενώ οι πρώτοι Αμερικανοί πίστευαν πως το φυτό μπορούσε να μετατρέψει και τον πιο γλυκό άνθρωπο σε τέρας. Έτσι το κατανάλωναν οι δήμιοι πριν από τις εκτελέσεις ώστε να προετοιμάζονται ψυχολογικά και να μπαίνουν στο “κλίμα”.

Θεραπευτικές ιδιότητες και εφαρμογές
Σήμερα η νεπέτα χορηγείται ως ηρεμιστικό και αγχολυτικό, αλλά και σαν βοήθημα κατά των στομαχικών διαταραχών, του κρυώματος, της γρίπης και του πυρετού. Η δραστική της ουσίας είναι η νεπεταλακτόνη, ένα τερπενοειδές, που επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα της γάτας και του ανθρώπου, με διαφορετικούς όμως τρόπους. Αναλυτικά βοηθά στα παρακάτω:

  • Γαστρεντερικές διαταραχές: Η νεπέτα μαλακώνει τους μύες της γαστρεντερικής οδού και γενικά θεωρείται αντισπασμωδικό. Αν υποφέρετε από δυσπεψία δοκιμάστε να πιείτε μια κούπα με αφέψημα από το βότανο μετά το φαγητό.
  • Άγχος και αϋπνία: Η νεπέτα όπως προαναφέρθηκε περιέχει νεπεταλακτόνη. Είναι μια μη τοξική ουσία για ανθρώπους και κατοικίδια ζώα και παρουσιάζει παρόμοιες ιδιότητες με τη βαλεποτριάτη που βρίσκεται στη βαλεριάνα. Πρόκειται για το ίδιο χημικό που είναι υπεύθυνο για τη ναρκωτική επίδραση στη γάτα. Η κατανάλωση μιας κούπας με μαγιοβότανο το βράδυ πριν τη κατάκλιση ή όποτε υπάρχουν σημεία έντασης και stress θα βοηθήσει πολύ. Δεν προκαλεί εξάρτηση ή εθισμό.
  • Γρίπη: Η νεπέτα είναι παραδοσιακό γιατρικό για τη γρίπη και το κρύωμα. Διεγείρει τις γαστρικές εκκρίσεις, αυξάνει την εφίδρωση (με αποτέλεσμα να αποδομείται η φλεγμονή πιο γρήγορα από το σώμα) και ηρεμεί τους μύες που πονούν.
  • Κράμπες περιόδου: Η νεπέτα έχει αντισπασμωδικές ιδιότητες. Αυτή η ιδιότητα του επιτρέπει να μαλακώσει τις κράμπες που βιώνουν οι γυναίκες πριν και κατά τη διάρκεια της περιόδου. Για τον ίδιο λόγο θα πρέπει να το αποφεύγουν οι γυναίκες στη περίοδο της εγκυμοσύνης.
  • Άλλες χρήσεις: Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στα νεογνά για να τα ανακουφίσει από τους κωλικούς. Φτιάχνουμε αφέψημα ή κατάπλασμα (μουλιάζουμε το βότανο σε ζεστό νερό και το κοπανάμε σε γουδί) και κάνουμε με αυτό επάλειψη της κοιλιάς του μωρού. Συμβουλευτείτε τον παιδίατρο σας για περισσότερες πληροφορίες.

Επιπλέον έχει και εντομοαπωθητικές ιδιότητες. Τοποθετήστε σακουλάκια με νεπέτα ή φτιάξτε αφέψημα και ψεκάστε στα σημεία όπου κατοικοεδρεύουν κατσαρίδες και μυρμήγκια και θα εξαφανιστούν. Μόνο όμως σε σπίτια όπου δε ζουν γάτες. Μπορείτε να το βάλετε και στο χειροποίητο εντομοαπωθητικό σας.

Παρασκευή
Η νεπέτα συνήθως λαμβάνεται εσωτερικά με τη μορφή αφεψήματος. Έχει ευχάριστη γεύση που προσομοιάζει με αυτή της μέντας. Βάζουμε δύο κουταλάκια του γλυκού από το βότανο σε μια κούπα βρασμένο νερό, το αφήνουμε για 10 λεπτά, το σουρώνουμε και το πίνουμε. Αν θέλετε προσθέστε και μια κουταλιά μέλι. Ποτέ μη βράζετε το βότανο γιατί καταστρέφονται οι ευεργετικές ουσίες του. Καταναλώστε μέχρι 3 κούπες την ημέρα.

Προφυλάξεις – Παρενέργειες
Η νεπέτα θεωρείται ασφαλές και μη τοξικό βότανο, το οποίο μπορεί να λαμβάνεται από όλους χωρίς περιορισμό, ακόμα και από τα παιδιά. Εξαίρεση αποτελούν οι έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες. Πάντα να αναζητάτε τη συνδρομή κάποιου ειδικού πριν ξεκινήσετε να λαμβάνετε κάποιο βότανο ή βοτανικό σκεύασμα.

Leave a Comment