Οι ραγάδες δημιουργούνται από διαταραχές ή έλλειψη κολλαγόνου και ελαστίνης, δύο βασικών συστατικών που παράγονται φυσιολογικά στο δέρμα κάθε ανθρώπου και διατηρούν την ελαστικότητα του. Προοδιαθεσικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση των ραγάδων είναι η απότομη αύξηση βάρους ή ύψους, οι έξαντλητικές δίαιτες, η κληρονομικότητα αλλά και η εγκυμοσύνη, όταν το δέρμα υφίσταται απότομο τέντωμα. Η συχνότερη εντόπιση των ραγάδων είναι στην περιοχή των μηρών και των γλουτών, ενώ με μικρότερη συχνότητα μπορεί να εμφανιστούν στα μπράτσα, στην κοιλιά και στο στήθος, ιδιαίτερα μετά την εγκυμοσύνη. Αρχικά έχουν ερυθρό ή μώβ χρώμα ενώ στη συνέχεια αποκτούν λευκό χρώμα. Η διόρθωση των ραγάδων πραγματοποιείται με τη χρήση υπερπαλμικού laser ανώδυνα, αναίμακτα, σε μικρό χρονικό διάστημα και στις περισσότερες περιπτώσεις με άριστο αισθητικό αποτέλεσμα. Πολύ βασικό ρόλο στην θεραπεία των ραγάδων με το laser παίζει επίσης ο χρόνος εμφάνισης τους καθώς και η έκταση που καταλαμβάνουν στο σώμα μας.
Οι ραγάδες είναι ένα αισθητικό πρόβλημα, που είναι ιδιαίτερα ενοχλητικό αυτή την εποχή, καθώς τα ρούχα μας γίνονται περισσότερο αποκαλυπτικά. Είναι χρήσιμο να γνωρίσουμε την δομή του δέρματος για να κατανοήσουμε τον μηχανισμό που ευθύνεται για τη δημιουργία τους. Το δέρμα αποτελείται από την επιδερμίδα και το κυρίως δέρμα ή χόριο. Η επιδερμίδα είναι μία λεπτή στιβάδα κυττάρων στην επιφάνεια του δέρματος, η οποία αντιπροσωπεύει ένα μικρό ποσοστό του συνολικού πάχους του. Το χόριο ή κυρίως δέρμα βρίσκεται ανάμεσα στην επιδερμίδα και το υποδόριο λίπος και έχει πολύ μεγαλύτερο πάχος από την επιδερμίδα. Περιέχει τα αγγεία του δέρματος και αποτελείται κυρίως από κολλαγόνες και ελαστικές ίνες, οι οποίες είναι οργανωμένες σε ένα πλέγμα που θυμίζει πάρα πολύ τη δομή υφάσματος.
Πώς δημιουργούνται
Αν τεντωθεί απότομα ένα ύφασμα, θα παρατηρήσετε ότι σε κάποια σημεία οι ίνες του υφάσματος απομακρύνονται μεταξύ τους σχηματίζοντας κενά, χωρίς, ωστόσο, το ύφασμα να σχίζεται. Αυτό ακριβώς το φαινόμενο παρατηρείται και στις ραγάδες. Αποτελούν ουσιαστικά μια μορφή ατροφικής ουλής που δημιουργείται ως αποτέλεσμα της έντονης διάτασης του δέρματος. Οι ραγάδες επομένως μπορεί να οφείλονται είτε σε γρήγορη αύξηση του ύψους κατά την εφηβεία, είτε σε απότομη αύξηση του σωματικού βάρους λόγω παχυσαρκίας, είτε στην χρήση κορτικοστεροειδών φαρμάκων, είτε κατά την εγκυμοσύνη λόγω αύξησης του μεγέθους της μήτρας. Το 85% των εγκύων θα αναπτύξει ραγάδες κυρίως στους μαστούς και στην κοιλιά κατά το 3ο τρίμηνο της κυήσεως.
Σε σπανιότερες περιπτώσεις, κάποια φάρμακα ή ενδοκρινολογικά νοσήματα ενδέχεται να προκαλέσουν την εμφάνιση έντονων ραγάδων (μακρόχρονη χορήγηση κορτιζόνης, νόσος του Cushing κ.α), ενώ τέλος, η ποιότητα του δέρματος (κληρονομικότητα) αλλά και το φύλο (οι άνδρες εμφανίζουν σε πολύ μικρότερο ποσοστό ραγάδες) παίζουν καθοριστικό ρόλο. Παρόλα αυτά, η ένταση και η έκταση του προβλήματος που θα εμφανιστεί ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Συνήθως εμφανίζονται στους γλουτούς, στους μηρούς, στα γόνατα, στις κνήμες, στους βραχίονες και στο στήθος. Οι ίνες του κολλαγόνου και της ελαστίνης στο χόριο διαχωρίζονται σχηματίζοντας γραμμώσεις στην επιφάνεια του δέρματος. Οι γραμμές αυτές στην αρχή έχουν ένα ερυθρό-ιώδες χρώμα λόγω υπεραιμίας και σχηματίζουν εντύπωμα (δηλαδή η επιφάνειά τους βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του δέρματος). Σταδιακά δε αποχρωματίζονται μέχρις ότου καταλήξουν σε ανοικτότερο τόνο από αυτόν του φυσιολογικού δέρματος. Αποτελούν μόνιμη βλάβη του δέρματος το οποίο στην όψη είναι στιλπνό, ενώ στην αφή υπάρχει αίσθηση λέπτυνσης του δέρματος (αίσθημα κενού στην πίεση) και εύκολης ρυτίδωσης της επιδερμίδας.
Πώς θα τις προλάβετε
Δεν υπάρχουν θεραπευτικές αγωγές που να εμποδίζουν αποδεδειγμένα την εμφάνιση των ραγάδων ωστόσο καλό είναι:
* Να αποφεύγετε τις αυξομειώσεις στο βάρος σας.
* Να ενυδατώνετε σωστά τον οργανισμό σας. Πίνετε τουλάχιστον 8 ποτήρια νερό την ημέρα.
* Να χρησιμοποιείται καθημερινά ενυδατική κρέμα σώματος. Αν το δέρμα σας είναι υπερβολικά αφυδατωμένο, επιλέξτε κάποιο προϊόν με πλούσια υφή.
Πώς να τις αντιμετωπίσετε
Καθώς πρόκειται για βλάβη που εντοπίζεται στο δίκτυο των κολλαγόνων ινών, στόχος της παρέμβασης είναι να αυξηθεί η πυκνότητα των ινών κολλαγόνου στα σημεία όπου εμφανίστηκαν οι ραγάδες. Για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει να διεγείρουμε τους ινοβλάστες, δηλαδή τα κύτταρα που παράγουν το κολλαγόνο στο δέρμα μας. Αυτό μπορεί να γίνει :
* συντηρητικά, με επιθέματα τα οποία περιέχουν ουσίες που «θρέφουν» και «κινητοποιούν» τους ινοβλάστες. Μερικές από αυτές είναι η βιταμίνη C, η βιταμίνη E, τα φλαβονοειδή και άλλες φαρμακευτικές ουσίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται ευρέως στη βιομηχανία ιατρικών καλλυντικών.
* επεμβατικά, που δίνει καλύτερα αποτελέσματα όταν γίνεται σε συνδυασμό με τη συντηρητική αγωγή .
Για να διεγείρουμε την παραγωγή του κολλαγόνου από τους ινοβλάστες, εκμεταλλευόμαστε τον μηχανισμό επούλωσης του δέρματος κατά τον οποίο οι ινοβλάστες καλούνται να επιδιορθώσουν μια βλάβη. Δεν μένει, λοιπόν, παρά να προκαλέσουμε μια «ελεγχόμενη» βλάβη στην περιοχή που θέλουμε να θεραπεύσουμε, προκειμένου να «ξεγελάσουμε» το δέρμα και να το αναγκάσουμε να παραγάγει κολλαγόνο σε τοπικό επίπεδο. Αυτό μπορεί να γίνει με δυο τρόπους :
* Στην επιφάνεια του δέρματος: Για την πρόκληση βλάβης, χρησιμοποιούμε τη μικροδερμοαπόξεση και τα επιφανειακά πίλινγκ.
Και με τις δυο μεθόδους αφαιρούνται κάποιες επιφανειακές στιβάδες του δέρματος, διεγείροντάς το να αναπαραχθεί. Απαιτείται προσοχή, καθώς το δέρμα στην περιοχή των ραγάδων είναι πολύ λεπτό και μπορεί εύκολα να υπερχρωστεί μετά την θεραπεία. Η χρήση της Α-ρετινόλης σε συνδυασμό με γλυκολικό οξύ είναι από τα διαδεδομένα πρωτόκολλα επιφανειακού πίλινγκ σώματος.
Στα βαθύτερα στρώματα: Σε αυτή την περίπτωση εκμεταλλευόμαστε τις δυνατότητες της τεχνολογίας των laser, η οποία μας επιτρέπει να διοχετεύσουμε ενέργεια στο βάθος του δέρματος, χωρίς να προκαλέσουμε επιφανειακή βλάβη. Αυτό γίνεται με την χρήση εξειδικευμένων μηχανημάτων όπως:
* τα IPL laser (συσκευές έντονου παλμικού φωτός) που στόχο έχουν το κολλαγόνο του δέρματος με σκοπό την αναδόμησή του, ποιοτική και ποσοτική. Δρουν χωρίς να επηρεάζουν την επιδερμίδα, τραυματίζουν «επιλεκτικά» τα βαθύτερα στρώματα του δέρματος, διεγείροντας τους ινοβλάστες- κύτταρα που παράγουν κολλαγόνο και ελαστίνη και έχουν σαν τελικό αποτέλεσμα τη σύσφιγξη του δέρματος, τη βελτίωση της υφής και του τόνου και τη μείωση των βαθιών ραγάδων.
* οι ραδιοσυχνότητες (RF) προκαλούν θερμική διέγερση του κολλαγόνου, με αποτέλεσμα τη σύσφιγξη του δέρματος και τη βελτίωση των ραγάδων ενώ παράλληλα πετυχαίνουν λιπόλυση σε μέτριο βαθμό και βελτίωση της κυτταρίτιδας.
* τα laser παλμικής χρωστικής (595nm) που η ενέργεια τους απορροφάται άριστα από το κόκκινο χρώμα της ραγάδας και ενεργοποιούνται έτσι φυσιολογικοί μηχανισμοί ανάπλασης που οδηγούν σε σημαντικότατη βελτίωση.
Τελευταία μια καινούρια τεχνολογία, η τεχνολογία Fractional («κλασματική» φωτοανάπλαση) φαίνεται ότι φέρνει μια πραγματική επανάσταση ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση των ήδη ώριμων ραγάδων (άσπρων) που είχαν και τα πιο φτωχά θεραπευτικά αποτελέσματα. Με αυτήν την τεχνική, η δέσμη του laser διασπάται σε επιμέρους δέσμες ανάλογα με το βάθος διείσδυσης που θέλουμε να επιτύχουμε κι έτσι, μπορούμε να δράσουμε σε όλο το βάθος του δέρματος διοχετεύοντας την απαραίτητη ισχύ ώστε να έχουμε την πλήρη ανάπλασή του. Η επιλογή των κατάλληλων laser θα εξαρτηθεί από τη φύση του προβλήματος εκτιμώντας επιμέρους παραμέτρους όπως ηλικία, μηχανισμός δημιουργίας, χρόνος που πέρασε από την εγκατάστασή τους κ.α.
Αποτελέσματα
Θα πρέπει να επισημάνουμε τα εξής:
* Χρειάζονται αρκετές συνεδρίες laser με μεσοδιαστήματα 30-45 ημερών. Το τελικό αποτέλεσμα όμως μπορεί να εκτιμηθεί πολύ αργότερα – έως και 6 μήνες μετά το τέλος ενός τέτοιου κύκλου θεραπείας.
* Οι βελτιώσεις στις κόκκινες ραγάδες φτάνουν σε ποσοστά 80%-90% αντίθετα στις λευκές ραγάδες τα ποσοστά βελτίωσης είναι μικρότερα.
* Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ραγάδες αποτελούν ένα είδος ουλών του δέρματος. Αυτό σημαίνει πως ο κύριος στόχος μας είναι πάντα η βελτίωση τους και όχι απαραίτητα η εξαφάνισή τους.
Βαλέριος Κασιμάτης – Δερματολόγος/Αφροδισιολόγος