Σήμερα, στην προηγμένη εποχή μας, κάθε χρόνο περίπου 59.000 νεογνά πεθαίνουν από τέτανο, ενώ χιλιάδες γυναίκες πεθαίνουν από μόλυνση από τέτανο μετά τον τοκετό, σύμφωνα με την Ομάδα Αναφοράς Επιδημιολογίας Παιδικής Υγείας [Child Health Epidemiology Reference Group (CHERG)]. Δυστυχώς, πρόκειται για μια ασθένεια που αν και οι περισσότεροι πιστεύουν ότι αποτελεί μακρινό παρελθόν, τα στατιστικά στοιχεία που λαμβάνουν μεγάλες ανθρωπιστικές οργανώσεις όπως η UNICEF μας επιβεβαιώνουν το αντίθετο. Μιλώντας πιο συγκεκριμένα για την ασθένεια, θα πούμε ότι παρατηρείται σε νεογνά που στερούνται παθητικής ανοσίας από την μητέρα τους (λόγω μη εμβολιασμού αυτής). Συνήθως προκαλείται από αποκοπή του ομφάλιου λώρου με μη αποστειρωμένες συνθήκες. Είναι υπεύθυνος για το 14% των νεογνικών θανάτων αλλά είναι πολύ σπάνιος σε αναπτυγμένες χώρες και φυσικά πολύ συνηθισμένος στις αναπτυσσόμενες.
Πού εμφανίζεται;
Αν και οι μητέρες στις βιομηχανικές χώρες δεν απειλούνται πια από αυτή την ασθένεια, 170 εκατομμύρια γυναίκες και τα μωρά τους κινδυνεύουν ακόμα από αυτήν σε 40 αναπτυσσόμενες χώρες. Πολλές ζουν στην Αφρική ή στη Νότια και Ανατολική Ασία, σε περιοχές τόσο απροσπέλαστες, που στερούνται ακόμα και τη βασικότερη υγειονομική περίθαλψη. Επιπλέον, αφού η ασθένεια και ο θάνατος πλήττουν πολύ μικρά βρέφη, συνήθως ηλικίας 7 ως 14 ημερών, τα περισσότερα μωρά υποφέρουν και πεθαίνουν στο σπίτι τους, συνήθως χωρίς να προλάβουν καν να έρθουν σε επαφή με έναν γιατρό. Τι μπορεί να γίνει όμως; Εμβολιασμός και υιοθέτηση υγιεινών πρακτικών τοκετού, μπορούν να καταστήσουν τον ΜΝΤ μια ασθένεια του παρελθόντος.
Τα αίτια της ασθένειας
Η ασθένεια προκαλείται από βακτηρίδια που ζουν στο χώμα, γεγονός που καθιστά τα νεογνά ευάλωτα στις μολύνσεις λόγω ανθυγιεινών πρακτικών κατά τη διάρκεια του τοκετού. Ο ΜΝΤ, γνωστός και ως «σιωπηλός δολοφόνος», συναντάται κυρίως σε περιοχές με ελάχιστες παροχές, περιορισμένες ή ανύπαρκτες υποδομές υγείας, σε πληθυσμούς με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και περιορισμένο μορφωτικό επίπεδο.
Η πρόληψη
Ο ΜΝΤ προλαμβάνεται εύκολα με την ανοσοποίηση των γυναικών με ένα εμβόλιο που τις προστατεύει από τον τέτανο. Τα παιδιά που γεννούν αυτές οι γυναίκες προστατεύονται κι εκείνα από την ασθένεια τους πρώτους δύο μήνες της ζωής τους. Οι πρωτοβουλίες ανοσοποίησης, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση υγιεινών πρακτικών τοκετού, μπορούν να καταστήσουν τον ΜΝΤ μια ασθένεια του παρελθόντος. Αν και ο ΜΝΤ προλαμβάνεται εύκολα με ένα απλό εμβόλιο, δυστυχώς το 2009, ένα μωρό πέθαινε άδικα από τέτανο κάθε εννιά λεπτά. Παρά τις συνεχιζόμενες προσπάθειες πρέπει να γίνουν κι άλλες ενέργειες. Με τη συνεργασία Pampers-UNICEF, περισσότερες μητέρες θα αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτό το σωτήριο εμβόλιο προκειμένου να καταφέρουν να επιβιώσουν και να ευημερήσουν.
Οι στρατηγικές
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) και η UNICEF προτείνουν τις εξής στρατηγικές για την εξάλειψη του MNΤ:
* Υιοθέτηση καθαρών μεθόδων τοκετού και φροντίδας του ομφάλιου λώρου, για την πρόληψη μολύνσεωνκατά τη διάρκεια του τοκετού και μετά από αυτόν.
* Ανοσοποίηση των γυναικών στη διάρκεια της εγκυμοσύνης με Ανατοξίνη Τετάνου (ΑΤ) ή με εμβόλιο ΑΤ και Διφθερίτιδας (ΤΔ).
* Ανοσοποίηση των γυναικών σε ηλικία τεκνοποιίας με εμβόλιο ΑΤ ή ΤΔ σε τρεις δόσεις Συμπληρωματικού Εμβολιασμού (ΣΕ-ΑΤ) με κατάλληλη χρονική απόσταση μεταξύ τους, σε περιοχές υψηλού κινδύνου.
* Αναφορά κρουσμάτων Νεογνικού Τετάνου (ΝΤ) για τον εντοπισμό, τη διερεύνηση και την κατάλληλη αντιμετώπισή τους.
Τι γνωρίζουμε για το εμβόλιο
Πρόκειται για το Εμβόλιο Ανατοξίνης Τετάνου
* Υπάρχει εδώ και πάνω από 80 χρόνια
* Είναι ένα από τα φθηνότερα εμβόλια. Κάθε δόση κοστίζει μόλις 0,07$
* Είναι ένα από τα ασφαλέστερα εμβόλια
* Είναι αποτελεσματικό: μετά από 3 δόσεις, προστατεύεται σχεδόν το 100% των εμβολιασμένων ατόμων
* Είναι ανθεκτικό στη ζέστη: αντέχει στην έκθεση στους 20οC περίπου για αρκετούς μήνες και μπορεί να αποθηκευτεί στους 37οC για λίγες εβδομάδες χωρίς να χάσει τη δραστικότητά του.