Η σημασία της μικροβιολογικής εξέτασης
Η φυσική και χημική εξέταση του ύδατος παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για την ποιότητα του νερού και την καταλληλότητα του για πόση και οικιακή χρήση. Η μικροβιολογική εξέταση του ύδατος είναι πρωταρχικής σημασίας υγειονολογική πράξη για την προάσιτιση της δημόσιας υγείας. Το νερό είναι αναντικατάστατο και ευρείας κατανάλωσης «αγαθό» για την ατομική και δημόσια υγιεινή. Εάν δεν είναι απαλλαγμένο μικροοργανισμών, είναι δυνατόν και αποβεί το μέσο μεταφοράς, διασποράς και μετάδοσης στον πληθυσμό παθογόνων μικροοργανισμών και επομένως να γίνει πρόξενος εκτεταμένων επιδημιών οι οποίες ονομάζονται υδρικής προέλευσης επιδημίες.
Χαρακτηριστικά των υδρικής προέλευσης επιδημιών
Οι υδρικής προελεύσεως επιδημίας είναι συνήθως εκρηκτικής μορφής. Εισβάλλουν αιφνιδίως και προσβάλουν μεγάλο μέρος ή και όλον τον πληθυσμό της οικιστικής περιοχής στην οποία διανέμεται το μολυσμένο νερό. Αναφέρονται στο παρελθόν υδατογενείς επιδημίες τύφου, χοχέρας, και δυσεντεριών. Οι υδατογενείς επιδημίες είναι συνήθως επιδημίες διαρροϊκών συνδρομών και κατά δεύτερο λόγο δυσευτερροειδών συνδρομών και σπανιότερα χοχέρας. Σήμερα, οι υδρικής προέλευσης επισημίες είναι η εξαίρεση και σπανίζουν στα υγειονομικός προηγμένα κράτη παρόλα αυτά όμως η διαπίστωση μικροσίων στο νερό οδηγεί στην λήψη μέτρων αποκλεισμού της περαιτέρω μόλυνσης του νερού και εξουδετέρωσης της πηγής προέλευσης της.
Μικροβιολογική χλωρίδα του ύδατος
Η μικροβιακή χλωρίδα των υδάτων είναι εξαιρετικά πλούσια σε αριθμό και ποικίλει σε είδη μικροοργανισμών. Περιλαμβάνει μικρόβια τα οποία διαβιώνουν στο νερό όπως θειοβακτηρίδια, σιδηροβακτηρίδια, διάφορα χρωμογόνα και φθορίζοντα βακτηρίδια και μικρόβια του εδάφους και του αέρα. Τα μικρόβια αυτά εισρέουν στο νερό μετά από βροχή. Εδώ περιλαμβάνονται διάφορα προφυτικοί μικροοργανισμοί μύκητες, βχαστομύκητες, αερόβιοι σπορογόνα βάκιχχοι, νιτροβακτηρίδια και αναερόβια μικροοργανισμοί. Οι περισσότεροι από τους παραπάνω μικροοργανισμούς διαβιώνουν σαπροφυτικά στο νερό και παίρνουν μέρος στην αποσύνθεση των οργανικών ουσιών στο έδαφος και το νερό. Οι προηγούμενοι μικροοργανισμοί είναι συνήθως ακίνδυνοι για τον άνθρωπο ή παρουσία τους όμως στο νερό υποδηλώνει την πρόσμειξη του ύδατος με άμβρια ύδατα και επιφανειακές ρυπαρίες. Βασικής σημασίας για την υγιεινή του νερού είναι η παρουσία στο νερό μικροοργανισμών οι οποίοι διαβιώνουν φυσικά στο έντερο των ανθρώπων και των ζώων. Η ανεύρεση τους στο νερό είναι αδιάφωση μαρτυρία ρύπανσης του με κοπρανώδεις ακαθαρσίες. Είναι φανερό ότι νερό το οποίο δέχεται από κάποια οδό αποχωρήματα ανθρώπων ή ζώων μπορεί να μολύνεται και με παθογόνα μικρόβια όπως η Σαλμονέλλα, οι Σιγκέλλες, σε ιδικές περιπτώσεις και περιοχές το Δονάκιο της Χολέρας, διάφοροι ευτεροϊοί, ι ιοί της ομάδας (oxsackie, της ομάδας ECHO, ο ιός της λοιμώδους ηπατίτιδας κ.α).
Η συνήθης μικροβιολογική εξέταση
Οι απαντωμένοι στο νερό μικροοργανισμοί απαιτούν αναλόγως του είδους και διατροφικές και αναπτυξιακές συνθήκες. Έτσι οι ψυχρόφιλοι μικροοργανισμοί αναπτύσσονται καλύτερα σε θερμοκρασία 20ο C οι μεσόφιλοι στους 35ο -37ο C, ενώ οι θερμόφιλοι στους 45ο -50ο C. Με τις συνηθισμένες μικροβιολογικές τεχνικές δεν αποκαλύπτουμε το σύνολο των μικροοργανισμών που είναι δυνατόν να υπάρχουν στο νερό, αλλά εκείνων μόνο των μικροβίων τα οποία εύκολα και γρήγορα αναπτύσσονται στους 35ο -37ο C και προέρχονται συνήθως από λύματα και περιττωματικές ουσίες. Ο κύριος εκπρόσωπος αυτών των μικροβίων είναι το κολοβακτηρίδιο. Το κολοβακτηρίδιο αποτελεί τον μόνιμο ξενιστή του εντέρου του ανθρώπου και των ζώων και η ανεύρεση του στο νερό αποδυκνύει την πρόσμειξη του ύδατος με περιττωματικές ουσίες. Επίσης η ανεύρεση του στο νερό θέτει την σφραγίδα της ακαταλληλότητας του νερού για πόση και οικιακή χρήση και ταυτόχρονα τους κινδύνους μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων ή και την έκρηξη υδρικής προέλευσης επιδημίας.
Απολύμανση του ύδατος- Χλωρίωση
Η απολύμανση του ύδατος σε μεγάλη κλίμακα γίνεται με χλώριο, όζον η υπεριώδη ακτινοβολία. Η χρήση του χλωρίου ως απολυμαντικού του ύδατος, η χλωρίωση έχει παγκόσμια διάδοση λόγω των πολλών πλεονεκτημάτων και των ελάχιστων μειονεκτημάτων της μεθόδου. Σκοπός της απολύμανσης του νερού είναι η τέλεια καταστροφή των παθογόνων μικροοργανισμών. Η χλωρίωση δεν αντικαθιστά την διήθηση του ύδατος ούτε εξυγιαίνει εντόνως ρυπασμένα ύδατα. Τέλος στα μεγάλα κεντρικά συστήματα υδρεύσεως η χλωρίωση γίνεται μηχανικά με την χρησιμοποίηση ειδικών συσκευών των χλωριωτήρων με τους οποίους διαβιβάζεται στο δίκτυο ύδρευσης αέριο χλώριο.
Οι όροι του υγιεινού ύδατος:
1) το νερό οφείλει να είναι καθαρό, άχρωμο, διαυγές, άοσμο και χωρίς δυσάρεστη γεύση.
2) το πύκνωμα των ιόντων υδρογόνου – η αντίδραση του ύδατος, το PH να είναι ουδέτερο έως ασθενικό αλκαλικό, PH 7-0 μέχρι 7,5
3) να μην περιέχει δηλητηριώδεις ή τοξικές ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στον οργανισμό.
4) Η παροχή νερού να είναι μόνιμη, χωρίς διακοπή και σε επαρκή ποσότητα.
5) Να είναι τελείως απαλλαγμένο από παθογόνους μικροοργανισμούς.