Τι μας προκαλεί πονοκέφαλο;
Έχει παρατηρηθεί ότι το αίσθημα του πονοκεφάλου μπορεί να προκληθεί από μια σειρά ανατομικές βλάβες ή νόσους του κρανίου και γενικότερα της κρανιακής κοιλότητας. Σπανιότερα μια αυξημένη αρτηριακή πίεση (πάνω από 20-22 η συστολική και πάνω από 10-11 η διαστολική) μπορεί να δώσει την αίσθηση σφιξίματος ή πόνου. Ακόμα, πονοκέφαλο μπορούν να προκαλέσουν ενδοκρινικές νόσοι, που αφορούν κυρίως το θυρεοειδή, ενώ στην εμφάνισή του συμμετέχουν εμμέσως, λόγω της αυξημένης πίεσης που προκαλούν, και προβλήματα με τα επινεφρίδια. Αυτές οι κεφαλαλγίες έχουν συγκεκριμένο χαρακτήρα και συγκεκριμένη διαδρομή μικρού χρόνου. Όταν παρουσιάζεται πρώτη φορά πονοκέφαλος σ’ έναν ασθενή, σαφώς ο γιατρός είναι υποχρεωμένος να προτείνει και να διενεργήσει μια σειρά εξετάσεων, ούτως ώστε να αποκλειστεί μια απ αυτές τις περιπτώσεις νόσων ή, αν διαπιστωθεί κάποια από αυτές, να γίνει η κατάλληλη θεραπεία. Όμως στο μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων ασθενών που πάσχουν από πονοκεφάλους δεν έχει βρεθεί η αιτία βλάβη ή νόσος και συνήθως αυτοί οι πονοκέφαλοι είναι μεν περιοδικοί, αλλά μακρού χρόνου.
Από την κοιλιά στο κεφάλι.
Ο πονοκέφαλος αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο της ιατρικής. Σ’ όλο τον κόσμο υπάρχουν πολλές ερευνητικές ομάδες που ασχολούνται με το θέμα αυτό, ενώ έχουν διενεργηθεί και μεγάλα ερευνητικά πρωτόκολλα για τη μελέτη και ανεύρεση των αιτίων που τον προκαλούν. Μία από αυτές τις ομάδες, κάνει τις σχετικές έρευνές της επί ελληνικού εδάφους, φέρνοντας στο φως άγνωστες πτυχές του προβλήματος. Τα έως τώρα πορίσματά της είναι εντυπωσιακά, καθώς δείχνουν ξεκάθαρα ότι τρία χαρακτηριστικά προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας τα οποία απασχολούν χρόνια την ιατρική κοινότητα, δηλαδή ο πονοκέφαλος, η ζάλη και η χρόνια κόπωση, συνδέονται με προβλήματα πεπτικής δυσλειτουργίας.
Τι αποκάλυψε η έρευνα;
Η ερευνητική ομάδα ασχολείται τα τελευταία χρόνια με αυτό το τριπλό πρόβλημα, που πλήττει κυρίως τις γυναίκες, σε ποσοστό 30%, και σε σχέση με τους άντρες 10 προς 1. Η διεθνής αναφορά φέρνει τις γυναίκες 3 προς 1, αλλά οι δικές μας μελέτες έδειξαν αύξηση αυτής της σχέσης. Το καινούριο στοιχείο είναι ότι αφενός αυτά τα προβλήματα συνδέονται μεταξύ τους και αφετέρου αφορούν ιδιαίτερα το γυναικείο πληθυσμό και αποδίδονται κατά κανόνα σε διαταραχές του πεπτικού, οι οποίες δεν έχουν συμπτώματα τέτοια που να θορυβούν τον ασθενή και να τον οδηγούν στο γιατρό. Τα συμπτώματα είναι ήπια, θα έλεγε κανείς αδιάφορα.
Τι δημιουργεί την πεπτική δυσλειτουργία;
Στο γαστρεντερικό σύστημα δημιουργείται σειρά προβλημάτων είτε από τη διατροφική μας αλυσίδα, είτε από τον τρόπο διαβίωσής μας και τις ορέξεις μας (κάπνισμα, καφές κ.ά.) ή ακόμα και από μικροβιακούς παράγοντες. Το πεπτικό έχει φυσιολογική χλωρίδα μικροβίων. Όταν όμως κάποια από αυτά αναπτυχθούν ιδιαίτερα, αποκτούν παθολογική εικόνα και διαταράσσουν την ήρεμη, υγιή λειτουργία του πεπτικού. Κι αν θεωρήσουμε ότι το πεπτικό είναι το υπουργείο Εμπορίου, δηλαδή είναι αυτό που κάνει τις εισαγωγές, εισάγει ό,τι είναι χρήσιμο για τον οργανισμό, και είναι το όργανο το οποίο τροφοδοτεί με ό,τι λείπει τον οργανισμό, αν διαταραχτεί, τότε σίγουρα σε κάποιο βαθμό αυτό θα έχει γενική οργανική επίπτωση.
Η πεπτική διαταραχή ωθεί στη βουλιμία;
Σύμφωνα με τις μελέτες της ομάδας, οι πεπτικές δυσλειτουργίες ενδέχεται να έχουν σχέση και με το μεταβολικό σύνδρομο. Αυτό που μέχρι τώρα φαίνεται να αποδεικνύεται είναι η άμεση σχέση με τη βουλιμία. Δηλαδή η διαταραχή του πεπτικού ωθεί τον άνθρωπο στο να θέλει να φάει περισσότερο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ δεν υπάρχει έκδηλο σύμπτωμα από την κοιλιά, το άτομο, κυρίως η γυναίκα, νιώθει ένα αίσθημα πληρότητας, ενώ δεν έχει φάει για ώρες, ή αντίθετα, ενώ έχει φάει πριν από 2-3 ώρες, θέλει να τσιμπήσει οπωσδήποτε κάτι. Αυτό δημιουργείται από τη βουβή, υφέρπουσα δυσλειτουργία του πεπτικού συστήματος. Η επιθυμία της γυναίκας να τσιμπολογάει συνεχώς ή να καταβροχθίζει στην κυριολεξία το φαγητό, προκαλεί αναπόφευκτα αύξηση πρόσληψης θερμίδων και ως εκ τούτου παχυσαρκία. Βέβαια, δεν έχουμε συνδέσει απόλυτα τη διαταραχή αυτή με την παχυσαρκία ως νόσο, αλλά δεν αποκλείεται να την επηρεάζει.
Κλονίζεται και ο ψυχισμός;
Ο ψυχισμός του ατόμου που υποφέρει αναγκάζεται να δεχτεί μια πραγματικότητα, που περιλαμβάνει ένα έντονο συναίσθημα ψυχικής πτώσης. Το άτομο δυσκολεύεται να βιώσει τα μικρά και ευχάριστα που συμβαίνουν στη ζωή του και νιώθει να εγκλωβίζεται σε μια καταθλιπτική εικόνα, ενώ δεν πάσχει από κατάθλιψη.
Η λύση του προβλήματος.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή που έχει άμεσα αποτελέσματα και διαιτητική προσαρμογή, που σημαίνει αναζήτηση εξατομικευμένου διαιτητικού πλαισίου. Βρίσκοντας το κατάλληλο διαιτητικό σχήμα για τον καθένα ξεχωριστά, ενδεχομένως να βελτιώνουμε και άλλα προβλήματα, όπως μεταβολικά σύνδρομα, διαταραχές της γλυκόζης ή, κατά μια έννοια, και την παχυσαρκία ή την καταθλιπτική διάθεση. Μέσα από τη διαιτητική αγωγή αναζητάμε την ουσία ή και τη σύμπραξη ουσιών που μπορούν να δημιουργούν διαταραχή. Με τη σωστή διατροφή λοιπόν και τη φαρμακευτική αγωγή το πρόβλημα λύνεται οριστικά σε 2-3 μήνες.
Πώς θα καταλάβετε αν έχετε πεπτικό πρόβλημα;
Παρατηρήστε αν ο πονοκέφαλος συνδυάζεται με ναυτία και εμετό κι αν ο εμετός προκαλεί ύφεση της κεφαλαλγίας. Πάντα ένα από τα τρία συμπτώματα είναι κυρίαρχο και τα άλλα δευτερεύοντα. Ενδέχεται όμως στο ίδιο άτομο κατά καιρούς να παρουσιάζεται αλλαγή της πρωτοκαθεδρίας του συμπτώματος. Αν κυρίαρχο σύμπτωμα είναι η ζάλη, θα πρέπει να συνοδεύεται και από τα άλλα δύο συμπτώματα και ο εμετός να ανακουφίζει τη ζάλη (με την προϋπόθεση ότι έχει αποκλειστεί ανατομική βλάβη ή άλλη νόσος). Ξυπνάτε κουρασμένοι και κατά τη διάρκεια της ημέρας αντί να αισθάνεστε περισσότερο καταβεβλημένοι αναζωογονείστε; Κατά τον κ. Ναούμ, είναι παρατηρημένο ότι στις περιπτώσεις που η χρόνια κόπωση συνδέεται με το πεπτικό, ενώ το άτομο ξυπνάει κουρασμένο, με τη δράση γίνεται καλύτερα, αλλά έχει εύκολα μεταπτώσεις στη σωματική του κατάσταση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Οι ένοχες τοξίνες.
Μέσα από κάποιους δρόμους εξαιρετικά πολύπλοκους κι ακόμα άγνωστους, παράγονται διάφορες τοξίνες, οι οποίες διαβιβάζονται και κυκλοφορούν στον οργανισμό. Αυτές είναι νευροδιεγερτικές, διεγείρουν δηλαδή το νευρικό ιστό και δημιουργούν σειρά προβλημάτων, όπως αγγειοσυσπάσεις, μυϊκές συσπάσεις, οι οποίες ανάλογα με το όργανο στο οποίο εμφανίζονται μπορούν να δημιουργούν προβλήματα. Πέρα όμως από τις τοξίνες, υπάρχει και η χρόνια διαταραχή του πεπτικού που μπορεί να προκαλέσει δυσχέρεια απορρόφησης των απαραίτητων στοιχείων του οργανισμού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται διαταραχές, έστω και στιγμιαίες, σε διάφορα ιχνοστοιχεία, όπως το νάτριο, το κάλλιο, το ασβέστιο, ο φώσφορος, ο σίδηρος, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να αναγκάζεται να επιστρατεύσει ολόκληρο μηχανισμό για να αντικαταστήσει αυτή την έστω και στιγμιαία έλλειψη. Αυτή η προσπάθεια που κάνει ο οργανισμός για να τακτοποιήσει την ομοιοστασία σε επίπεδο ιχνοστοιχείων απαραίτητων για τη ζωή μας δημιουργεί κι ένα αίσθημα γενικής καταβολής, δηλαδή ένα αίσθημα αδυναμίας, το οποίο όταν χρονίζει, αποκτά την εικόνα της χρόνιας κόπωσης.
Γιώργος Ναούμ – Παθολόγος