Αίτια και κλινική εικόνα
Η σιγκέλλωση είναι ένα λοιμώδες νόσημα που προκαλείται από μια ομάδα βακτηρίων με το γενικό όνομα Σιγκέλλα (Shigella) από το οποίο μπορεί να προσβληθεί ο καθένας. Είναι γνωστή και ως βακτηριακή δυσεντερία, με το gram-αρνητικό βακτήριο να ανήκει στην οικογένεια των Εντεροβακτηριοειδών. Είναι μια νόσος με ποικίλο βαθμό βαρύτητας ενώ η κατάταξη του κρούσματος χωρίζεται σε πιθανό(το κρούσμα που συμφωνεί με την κλινική περιγραφή και έχει επιδημιολογική σύνδεση) και επιβεβαιωμένο(το κρούσμα που συμφωνεί με την κλινική περιγραφή και έχει επιβεβαιωθεί εργαστηριακά). Έχει συχνότερη εμφάνιση σε νεαρά παιδιά αλλά και σε ενήλικες, ύστερα από ταξίδι σε περιοχές όπου το νόσημα ενδημεί. Ο μικροοργανισμός είναι υπεύθυνος για την εμφάνιση μεμονωμένων κρουσμάτων, αλλά και συρροών/επιδημιών τροφιμογενούς αιτιολογίας.
Τα κυριότερα κλινικά χαρακτηριστικά της σιγκέλλωσης είναι:
* Διάρροια
* Πυρετός
* Ναυτία
* Εμέτους
Τρόποι Μετάδοσης
Το βακτήριο της σιγκέλλας μεταδίδεται άμεσα ή έμμεσα μέσω της εντερο-στοματικής οδού από ασθενείς ή ασυμπτωματικούς φορείς του νοσήματος. Ο συνηθέστερος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω της κατανάλωσης μολυσμένης με κόπρανα τροφής ή νερού. Εξαιτίας της μεγάλης ανθεκτικότητας του βακτηρίου στο περιβάλλον(έως και 20 ημέρες σε σκοτεινά και υγρά μέρη), ο μικροοργανισμός μπορεί να μεταδοθεί μέσω οποιουδήποτε μολυσμένου με κόπρανα αγωγού, όπως πετσέτες και τουαλέτες. Τέλος, τα τρόφιμα μπορεί να μολυνθούν μηχανικά από μύγες που μεταφέρουν κοπρανώδες υλικό.
Διάγνωση και Θεραπεία
Η διάγνωση της νόσου γίνεται εργαστηριακά με την απομόνωση του βακτηρίου στα κόπρανα. Είναι αρκετά σημαντικό να πραγματοποιηθεί ταυτοποίηση, λόγω του ότι τα μέτρα ελέγχου διαφοροποιούνται μεταξύ των ειδών σιγκέλλας. Παράλληλα, η οροτυποποίηση, που βασίζεται στην ανίχνευση του αντιγόνου του κυτταρικού τοιχώματος (Ο), πραγματοποιείται όταν υπάρχει επιδημιολογική ένδειξη. Όσον αφορά στη θεραπεία της σιγκέλλωσης, η χορήγηση αντιβιοτικών μπορεί να μειώσει τη διάρκεια και τη σοβαρότητα της νόσου καθώς και τη διάρκεια της απέκκρισης του βακτηρίου από τον οργανισμό. Η χορήγηση υγρών και η αποκατάσταση της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών είναι σημαντικές σε περιπτώσεις υδαρούς διάρροιας ή αφυδάτωσης. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή των φαρμάκων, η οποία θα πρέπει να εξαρτάται από το αντιβιόγραμμα του απομονωθέντος στελέχους ή από τα επικρατούντα στον πληθυσμό πρότυπα ευαισθησίας στα αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά θα πρέπει να χορηγούνται σε ασθενείς με σοβαρά συμπτώματα ή σε επαφές ασθενών όταν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα μετάδοσης του νοσήματος από άτομο σε άτομο όπως σε ιδρύματα και βρεφονηπιακούς σταθμούς.
Πρόληψη
Για την πρόληψη της σιγκέλλωσης δεν υπάρχει εμβόλιο. Ωστόσο, το σημαντικότερο μέτρο προφύλαξης για τον περιορισμό της μετάδοσης, είναι το συχνό και προσεκτικό πλύσιμο των χεριών με ζεστό νερό και σαπούνι, που αφορά κάθε ηλικιακή ομάδα. Στους βρεφονηπιακούς σταθμούς αλλά και τα σπίτια με μικρά παιδιά, τα οποία δεν είναι επαρκώς εκπαιδευμένα για τη σωστή χρήση της τουαλέτας, το πλύσιμο των χεριών πρέπει να είναι συχνό και να επιτηρείται από τους μεγαλύτερους. Τα άτομα που πάσχουν από σιγκέλλωση δεν θα πρέπει να βοηθούν στην προετοιμασία ή στο σερβίρισμα του φαγητού ή ποτού έως ότου βεβαιωθεί ότι δεν είναι πλέον φορείς του βακτηρίου. Επιπλέον, σε περίπτωση ταξιδιού σε αναπτυσσόμενες χώρες, οι απλές προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνονται λειτουργούν προληπτικά έναντι της σιγκέλλωσης. Τέτοιες είναι η πόση χλωριωμένου ή βρασμένου νερού και η κατανάλωση καλά μαγειρεμένου ζεστού φαγητού ή φρούτων που έχουν ξεφλουδιστεί από το ίδιο άτομο. Εάν ο ασθενής είναι χειριστής τροφίμων, νοσηλευτικό προσωπικό ή ασχολείται με μικρά παιδιά, δεν πρέπει να επιστρέψει στην εργασία του πριν αποβούν αρνητικές δύο καλλιέργειες κοπράνων με διαφορά 24 ωρών μεταξύ τους και όχι νωρίτερα από 48 ώρες από το πέρας της μικροβιακής θεραπείας.