Ως λοίμωξη τραυμάτων και δέρματος αναφέρεται η προσβολή των ιστών από ένα ή περισσότερα είδη μικροοργανισμών. Η λοίμωξη ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος, προκαλεί φλεγμονή και βλάβη των ιστών και επιβραδύνει τη διαδικασία επούλωσης. Πολλές λοιμώξεις παραμένουν περιορισμένες σε μια μικρή περιοχή, όπως σε μια μολυσμένη γρατσουνιά ή κάποιο θύλακα τρίχας, και συνήθως υποχωρούν μόνες τους. Άλλες μπορεί να επιμένουν και, αν δεν αντιμετωπιστούν, επιδεινώνονται δριμύτατα και εξαπλώνονται περαιτέρω ή και πιο βαθιά μέσα στο σώμα. Ορισμένες λοιμώξεις εξαπλώνονται σε άλλα όργανα ή και στο αίμα και προκαλούν συστηματική λοίμωξη (σηψαιμία).
Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και η πρώτη γραμμή άμυνας του. Ακόμα και όταν είναι καθαρό, η επιφάνεια του δέρματος δεν είναι αποστειρωμένη. Σε αυτό κατοικούν ομάδες μικροοργανισμών που αποτελούν την «φυσιολογική χλωρίδα». Αυτή η φυσιολογική χλωρίδα αποτελεί ένα δυναμικό φράγμα που βοηθά στην άμυνα έναντι άλλων πιο επιβλαβών μικροοργανισμών (παθογόνα). Μπορούν όμως να υπάρχουν και παθογόνοι μικροοργανισμοί στο δέρμα. Είναι αναμενόμενο ότι υπάρχει ανά πάσα στιγμή ένα ποσοστό του γενικού πληθυσμού που είναι φορείς κάποιου παθογόνου μικροοργανισμού που εκτοπίζει αυτούς της φυσιολογικής χλωρίδας και αποικίζει διάφορες τοποθεσίες τον βλεννογόνο της μύτης. Τις περισσότερες φορές, η φυσιολογική χλωρίδα και οι παθογόνοι μικροοργανισμοί των αποικιών δεν προκαλούν ασθένεια και δεν διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Εάν όμως υπάρχει κάποια ασυνέχεια στο δέρμα ή εάν το ανοσοποιητικό σύστημα κατασταλεί, τότε οποιοσδήποτε από αυτούς τους μικροοργανισμούς μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη του τραύματος ή του δέρματος.
Τα τραύματα είναι ασυνέχειες στην ακεραιότητα του δέρματος και των ιστών. Μπορούν να είναι επιφανειακά κοψίματα, γρατζουνιές ή γδαρσίματα, αλλά περιλαμβάνουν επίσης τρυπήματα, εγκαύματα, ή μπορεί να είναι το αποτέλεσμα χειρουργικών ή οδοντιατρικών επεμβάσεων. Οι μικροοργανισμοί που πιθανόν να τους μολύνουν εξαρτώνται από την έκταση και το βάθος του τραύματος, το περιβάλλον στο οποίο λαμβάνει χώρα το τραύμα και οι μικροοργανισμοί που υπάρχουν στο δέρμα του ατόμου. Το δέρμα αποτελείται από τρία στρώματα: την επιδερμίδα (εξωτερικά), το χόριο όπου βρίσκονται πολλές θύλακες των τριχών και οι ιδρωτοποιοί αδένες και το λιπαρό υποδόριο στρώμα. Κάτω από αυτά τα στρώματα βρίσκονται μεμβράνες που προστατεύουν τους συνδετικούς ιστούς των μυών και των οστών. Τα τραύματα μπορούν να διαπεράσουν οποιοδήποτε από αυτά τα στρώματα, και οι λοιμώξεις του δέρματος μπορούν να εξαπλωθούν σε όλα αυτά. Η επούλωση των τραυμάτων είναι μια πολύπλοκη διαδικασία όπου λαμβάνουν μέρος πολλά συναφή συστήματα, χημικές ουσίες και κύτταρα που εργάζονται μαζί για να καθαριστεί το τραύμα, για να σφραγιστούν τα άκρα του και να παραχθούν νέοι ιστοί και αιμοφόρα αγγεία.
Οι λοιμώξεις σε τραύματα και δέρμα παρεμβαίνουν στη διαδικασία επούλωσης και μπορούν να δημιουργήσουν επιπλέον βλάβη στους ιστούς. Μπορούν να επηρεάσουν οποιονδήποτε, αλλά τα άτομα με επιβραδυμένη επούλωση τραυμάτων, λόγω υποκείμενων παθολογικών καταστάσεων, είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Τα παραδείγματα των παθολογικών καταστάσεων τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο λοίμωξης τραυμάτων είναι:
· Η κακή κυκλοφορία.
· Ο διαβήτης.
· Το αποδυναμωμένο/κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα (π.χ., ιός HIV/AIDS, λήπτες μεταμοσχευμένων οργάνων).
· Η χαμηλή κινητικότητα ή η ακινησία (π.χ., καθηλωμένοι στο κρεβάτι, άτομα με παράλυση).
· Ο υποσιτισμός.
Όταν οι λοιμώξεις διεισδύσουν βαθιά μέσα στο σώμα σε διάφορους ιστούς όπως οστά, ή όταν συμβαίνουν στον ιστό που έχει ανεπαρκή κυκλοφορία, μπορεί είναι δύσκολη η θεραπεία και να γίνουν χρόνιες λοιμώξεις.
Τύποι λοιμώξεων τραυμάτων και μικροοργανισμών
Τα τραύματα μπορούν να ομαδοποιηθούν ανάλογα με την αιτία πρόκλησης τους, με το περιβάλλον στο οποίο απαντώνται, με την έκταση τους, αν είναι καθαρά ή μολυσματικά. Βακτήρια, μύκητες και ιοί μπορούν να προκαλέσουν λοιμώξεις του τραύματος και του δέρματος. Οι μικροοργανισμοί που μολύνουν τα τραύματα και το δέρμα εξαρτώνται από το τι βρίσκεται στο περιβάλλον από την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς και το βάθος του τραύματος.
Επιφανειακές δερματικές λοιμώξεις
Τα βακτήρια μπορούν να χωριστούν ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν: σε εκείνα που αναπτύσσονται στον αέρα (αερόβια), σε εκείνα που αναπτύσσονται σε περιβάλλον με μειωμένο οξυγόνο (μικροαερόφιλα)και σε εκείναπου αναπτύσσονται σε λίγο έως καθόλου οξυγόνο (αναερόβια). Τα μικροαερόφιλα και αναερόβια βακτήρια μπορούν να βρεθούν σε τραύματα με βάθος και σε αποστήματα με πύον.
Επιφανειακές λοιμώξεις συμβαίνουν κυρίως στα εξωτερικά στρώματα του δέρματος, αλλά μπορεί να εκτείνονται βαθύτερα μέσα στην υποδόρια στιβάδα. Αυτές προκαλούνται κυρίως από αερόβιους μικροοργανισμούς, όμως τα βαθύτερα τραύματα μπορεί να έχουν επίσης μολυνθεί από αναερόβιους.
Οι βακτηριακές λοιμώξεις συνήθως προκαλούνται από την φυσιολογική βακτηριακή χλωρίδα, όπως από τα είδη του Staphylococcus(Σταφυλόκοκκου) και του Streptococcus(Στρεπτόκοκκου). Μπορούν επίσης να προκληθούν από βακτήρια που κάνουν αποικίες και βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, όπως τα MRSA (Staphylococcus aureus – σταφυλόκοκκος χρυσίζων ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη). Οι λοιμώξεις τραυμάτων σε αλμυρό νερό μπορεί να οφείλονται σε υδατομεταφερόμενα Vibrioή είδη Aeromonas. Οι λοιμώξεις που σχετίζονται με υδρομασάζ μπορούν να προκληθούν από ψευδομονάδα Pseudomonasaeruginosa. Όταν τα τραύματα είναι βαθύτερα τα πιθανότερα παθογόνα είναι αναερόβια βακτήρια όπως βακτηρίδια και κλοστειρίδια.
Μερικές χαρακτηριστικές βακτηριακές λοιμώξεις του δέρματος είναι:
· Η θυλακίτιδα, οι δοθιήνες, το σοβαρό απόστημα – το πυώδες εξάνθημα στο δέρμα.
· Το μολυσματικό κηρίο – οι δερματικές αλλοιώσεις και φλύκταινες.
· Οι πληγές από πίεση (και από κατάκλιση) και τα έλκη – αυτές παρατηρούνται σε άτομα που έχουν ακινητοποιηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα όπως σε εκείνους που βρίσκονται σε χώρους νοσηλείας. Αυτοί οι τύποι τραυμάτων μπορούν να περιέχουν πολλούς τύπους βακτηρίων και η καλλιέργεια τους δεν παρέχει πάντα χρήσιμες πληροφορίες ως προς τη θεραπεία του ατόμου.
· Η κυτταρίτιδα – μια λοίμωξη που συνδέεται συχνά με τον υποδόριο και συνδετικό ιστό του δέρματος, προκαλώντας ερυθρότητα, θερμότητα και πρήξιμο.
· Η νεκρωτική περιτονίτιδα – μια σοβαρή αλλά και μη κοινή λοίμωξη που μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα και να καταστρέψει το δέρμα, το λίπος, το μυικό ιστό, το περιτόνιο, το στρώμα του ιστού που καλύπτει τις μυϊκές ομάδες. Αυτό το είδος της λοίμωξης οφείλεται συχνά σε στρεπτόκοκκους της ομάδας Α, οι οποίοι μερικές φορές αναφέρονται ως σαρκοφάγα βακτήρια.
Άλλες κοινές λοιμώξεις του δέρματος όπως οι λειχήνες και οι πατουσες αθλητών – μια μυκητιασική λοίμωξη ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών – δεν προκαλούνται από βακτήρια αλλά από μύκητες. Οι μύκητες μπορούν να βρεθούν σε αγκάθια, σκλήθρες και νεκρή βλάστηση και μπορεί να προκαλέσουν εν τω βάθει λοιμώξεις σε τραύματα. Απαιτούνται ειδικές καλλιέργειες για την ανίχνευση και ταυτοποίηση των παθογονων μικροοργανισμών. Οι λοιμώξεις από ζυμομύκητες που έχουν προκληθεί από είδη κάντιντας μπορεί να εμφανιστούν στο στόμα (άφθες) και σε υγρές περιοχές του δέρματος.
Μια ομάδα κονδυλωμάτων, όπως τα κοινά και πελματιαία κονδυλώματα, οφείλονται στον ανθρώπινο ιό θηλωμάτων (HPV). Ένας άλλος ιός, ο απλός έρπης τύπου 1 & 2 (HSV-1, HSV-2), είναι υπεύθυνος για μια λοίμωξη του δέρματος γνωστή ως ερπητική παρανυχίδα.
Δαγκώματα
Οι λοιμώξεις τραυμάτων που οφείλονται σε δαγκώματα, αντικατοπτρίζουν μικροοργανισμούς που υπάρχουν στο σάλιο και στη στοματική κοιλότητα του ανθρώπου ή του ζώου που δημιούργησαν την πληγή από το δάγκωμα. Μπορούν να περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερους αερόβιους, μικροαερόφιλους, ή και αναερόβιους μικροοργανισμούς. Τα ανθρώπινα δαγκώματα μπορούν να μολυνθούν από μια ποικιλία βακτηρίων που αποτελούν μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του στόματος. Η πλειοψηφία των δαγκωμάτων από ζώα είναι από σκύλους και γάτες, και τα πιο κοινά βακτηρίδια που βρίσκονται σε αυτές τις καλλιέργειες είναι η Pasteurella multocida.
Τραύματα
Τα τραύματα είναι μια ευρεία κατηγορία τραυματισμών που προκαλούνται από άσκηση σωματικής βίας. Περιλαμβάνουν τα πάντα, από εγκαύματα μέχρι τραυματισμούς από τροχαία ατυχήματα, από σύνθλιψη, από κοψίματα, από μαχαίρια και άλλα αιχμηρά αντικείμενα, καθώς και τραύματα από πυροβολισμούς. Ο τύπος των λοιμώξεων των θυμάτων από τραυματισμό εξαρτώνται κυρίως από το περιβάλλον στο οποίο έλαβε χώρα ο τραυματισμός, την έκταση του τραυματισμού, τους μικροοργανισμούς που υπάρχουν στο δέρμα του τραυματία, τους μικροοργανισμούς στους οποίους το άτομο έχει εκτεθεί κατά τη διάρκεια επούλωσης του τραύματος, την γενική υγεία και την ανοσολογική κατάσταση του ατόμου.
Πληγές που μολύνθηκαν από ακαθαρσίες κατά τη διάρκεια ενός αυτοκινητιστικού ατυχήματος ή σε εκτεταμένη βλάβη ιστού όπως ένα σοβαρό έγκαυμα υπάρχει κινδυνος να μολυνθούν. Δεν είναι ασυνήθιστο βαθιά και μολυσμένα τραύματα να μολυνθουν από έναν ή περισσότερους αερόβιους ή και αναερόβιους μικροοργανισμούς.
Μια βαθιά διάτρηση του τραύματος θα μπορούσε να επιτρέψει σε αναερόβια βακτηρίδια όπως το Clostridiumtetani(η αιτία του τετάνου) να αναπτυχθούν. Επειδή ομως στις δυτικες χωρες οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν κάνει εμβόλιο κατά του τετάνου, αυτό είναι ένα πολύ σπάνιο γεγονός. Ο εμβολιασμός ομως πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 10 χρόνια. Επανεμβολιασμός γίνεται συχνά στα επείγοντα περιστατικά, όπου οι άνθρωποι προσερχονται μετά κάποια βαθιά πληγής που μπορεί να χρειαστεί ράμματα.
Μετεγχειρητικός
Οι χειρουργημένες περιοχές μολύνονται συχνότερα από το φυσιολογικό δέρμα του προσώπου ή και από τη γαστρεντερική χλωρίδα – τους ίδιους οργανισμούς τους βλέπουμε με επιφανειακές λοιμώξεις. Μπορούν επίσης να μολυνθούν από ενδονοσομειακους μικροοργανισμούς.Τα ενδονοσοκομειακά βακτήρια, όπως τα MRSA έχουν συχνά αυξημένη ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά. Βαθιά χειρουργικά τραύματα μπορεί να μολυνθούν τόσο επιφανειακά με αερόβιους μικροοργανισμούς όσο και βαθυτερα στο σώμα από αναερόβιους.
Εγκαύματα
Εγκαύματα μπορεί να προκληθούν απο φωτια, εύφλεκτα υγρά, χημικες ουσίες το ηλιακό φως, την ηλεκτρική ενέργεια, και πολύ σπάνια από την πυρηνική ακτινοβολία. Εγκαύματα πρώτου βαθμού επηρεάζουν την επιδερμίδα. Εγκαύματα δευτέρου βαθμού διεισδύουν στο χόριο. Εγκαύματα τρίτου βαθμού διεισδύουν μέσα από όλα τα στρώματα του δέρματος και συχνά προσβάλουν τους ιστούς κάτω από αυτό.
Τα τραύματα από εγκαύματα είναι αρχικά στείρα, αλλά λόγω του νεκρού ιστού στο κέντρο τους – την εσχάρα (ψώρα) – και την απώλεια του προστατευτικού του δέρματος, αποικίζονται γρήγορα από τη φυσιολογική χλωρίδα του ατόμου. Το προσβεβλημένο άτομο έχει αυξημένο κίνδυνο να μολυνθεί από χειρουργικό τραύμα, σηψαιμία, καθώς και πάσχει για ανεπάρκεια πολλαπλών οργάνων. Οι αρχικές λοιμώξεις τείνουν να είναι βακτηριακές. Οι μυκητιασικές λοιμώξεις που οφείλονται σε Candida, Aspergillus, Fusarium, και άλλα είδη εμφανίζονται αργότερα, δεδομένου ότι δεν αναστέλλονται από την αντιβακτηριακή θεραπεία. Μπορεί επίσης να παρουσιαστούν ιικές λοιμώξεις, όπως αυτές που προκαλούνται από τον ιό του απλού έρπητα.
Ενδείξεις και συμπτώματα
Οι γενικές ενδείξεις και τα συμπτώματα της μόλυνσης του τραύματος είναι:
· Η ερυθρότητα ή ο αποχρωματισμός.
· Το οίδημα.
· Η θερμότητα.
· Ο πόνος και η ευαισθησία.
· Η απολέπιση και ο κνησμός.
· Οι φλύκταινες και το πύον παροχέτευσης.
Το δέρμα μπορεί να σκληρύνει στη περιοχή της λοίμωξης και να εμφανιστεί ερυθρό χρώμα Οι λοιμώξεις από τραύματα μπορούν επίσης να προκαλέσουν πυρετό, ειδικά όταν εξαπλωθούν στο αίμα.
labtestsonline.gr